Geraniam Rosi ya Kapa
©Alice Notten of Kirstenbosch
Oli ya go nyakega ya Jeraniam rosi ya Kapa - Pelargonium capitatum x radens (rosi) - ke ye nngwe ya go ratwa ya 700 ya mehuta ya dibjalwa tsa jeraniam le tšhitišo ya tše pedi le ya tše tharo tša pelargonium. Go na le kgakanego ka leina; sebjalwa se ke pelargonium eupša tlhopho ya ‘jeraniam’ e dutse mo mengwageng ye fitilego.
Sebjalo se e lego modudi wa Aforika Borwa moo Basotho ba bego ba šomiša matlakala a go dira phesta tša kalafo ya dikaku le dintho. Kgopelo ya tlwaelo e akaretša kalafo ya pele ga go hlapa le mathata a go sa kgonue go ya go hlapa gomme e šomišwa gape bjalo ka thibela kgatelelo ya monagano yeo e tseneletšego bjalo ka ditekanyo tša dihomoune.
Bjalo ka setswaki sa dikhosemethiks, ke ya maleba ya go fokotša phethatekanyo ya sebum yeo e thušago go lokiša go o sweles le mešifa ye senyegilego. E šomišwa gape ka intastering ya dijo ka setswaki ka kudukudu ditšweletšwa tša mebala e pinki. Jeraniam Rosi ya Kapa oli e bohlokwa gape ke oli ya tšhireletša baktheria, thibela go ruruga le thibela dikhunkhwane ka ge e na le geraniol le citronellol.
Le ge e le ya setlogo ka Aforika Borwa, e bjalwa lefaseng ka bophara, kudukudu ka India, Tšhaena le Egepita. Matlakala a unwa ga raro goba gane ka ngwaga gomme di titietšwe ka phufudu go tšweletša oli e seese e tshehlana. Mafelo a magolo a tšweletšo ka Aforika Borwa ya jeraniam ya rosi ke ka diprofenseng tša Mpumalanga, KwaZulu-Natala, Kapa Bodikela le Limpopo. Sebjalo se huetšwa ke go tonya.
Molaetša wa Temoša Kalafong
Tshedimošo ke ya mabaka a tša thuto le tša tshedimošo fela gomme e ka se hlathollwe bjalo ka keletšo ya kalafo. Tshedimošo ga se ya go ikemišetša go tloša keletšo ya kalafo ye e abiwago ke bašomi ba tlhokomelo ya maphelo.
Translated by
Lawrence Ndou