Usithatha njani Isiqunto

© Marinda Louw

Ngebanga lokobana irhwebo kanye nemali nesikhathi zisengozini,ukuthatha iinqunto kutlhogeka kobana kungathathelwa phasi nanyana kwenziwe marhabarhaba. Abalimi kutlhogeka kobana batjheje nabasebenzisa iinsetjeniswa zabo zokulima. Hlangana kwesentjenziswezi kubalwa abasebenzi, imali, iskhathi kanye nokubakhona kwamanzi kanye nentlhogakalo zemaraga.

Ezinye iinsetjenziswa zokulima ezidlala indima lokha nakuthathwa iinqunto eplasini ngilezi:
Ukungezeleleka komkhiqizo kanye nokuthengiswa kwawo
Ukuphungula iindleko
Ukungenzi iinkolodo 
Ukuthola istandadi esihle sokuphila kanye nokutlhogomela umndeni
Ukuqiniseka kobana iplasi liyahlala iskhathi eside

Indlela Yokuthatha Iinqunto

Indlela yokuthatha iinqunto eplasini (nanyana nanyana kukukuphi epilweni) kungahlukaniswa ngengaba ezihlanu.

Hlola bona yini umraro.
Kungenzeka kunomraro ofana nokungabi nesivuno esihle eentjalweni zakho, kodwana yini umthombo womraro lo. Kukobana usebenzisa ikhwalithi embi yembewu? Utjala msinya khulu njeke imbewu yoniwa mbethe? Ihlabathakho yimbi na.

Umraro ungaba lithuba lakho lokobana ukhule. Thoma ngokubuthelela ilwazi. Ukwenza isibonelo, thola kobana abomakhelwani bakho bemaplasini zabo iintjalo zinjani- bayayifaka ikhompowusti nanyana iimvundisi eentjalweni zabo Na, batjala nini, begodu bayathelelela na namkhana njani.

Hlola iindlela ezinye ongazisebenzisa nendlela.
Ngemva kokobana uthole bona umraro yini kanye nemithombo yomraro, sebenzisa iirarululi miraro ezinye. Ungarhona Na ukutjhugulula iskhathi otjala ngaso, ungafaka Na ikhompowusti, nanyana usebenzise imbewu engcono nanyana umhlobo omunye wembewu. Lokhu kutlhogeka kobana kuhlolwe ukwenzela kobana kubonwe umthelela okunayo – lokha nawutjala msinya nanyana nawuvundisa ihlabathi ngekhompowusti kungenza bona iintjalo zikhule kuhle, ekungaholela ekutheni kungezelelwe infuse.

Khetha ezinye iindlela ongazisebenzisa.
Ngiziphi iindlela ongazisebenzisa ezingenza ngcono umkhiqizo weplasi lakho? madanisa ubuhle nobumbi bazo ukobana zizokubiza malini, nokobana abasebenzi ozobatlhoga bangakhi, iskhathi kanye nengozi (isibonelo ikhompowusti ingabiza ukuyithenga nokuyithuta kodwana unenkomo njeke ungazenzela, kodwana lokho kungadla isikhathi).

Sebenzisa isiqunto osithetheko.
Lokha nawuqale iindlela ezinye ozozisebenzisa, zisebenzise. Iinsetjenziswa ezitlhogakalako (ezifana nabasebenzi, ukuthelelela, kanye nemvundisi) kutlhogeka bona zihlelwe okutjho bona kutlhogeka kobana usebenze. Umthathi siqunto kutlhogeka kobana aqiniseke kobana wenza kwenzeke. (Ukwenza isibonelo, thola umuntu ozokubuthelelela umanyoro begodu uthome ukwenza ikhompowusti, khetha iskhathi ozokufaka ngaso ikhompowusti begodu uhle ukuthola abasebenzi abaneleko abazoyifaka ngeskhathi esilungileko.)

Ukuhlola imiphumela. 
Hlola ituthuko ukubona bona uyayithola into oyifunako leyo na. Ukubekwa kwamarikhodi eplasini kuqakathekile ukuthola umtlhala kanye nokobana izinto zibangcono na. Tlola phasi woke amatjhuguluko osele uwenzile (ukwenza isibonelo ufake ikhompowusti engangani, yini umehluko esivunweni nakumadaniswa naleso lapha ungakafaki khona ikhompowusti?)

Translated by Busisiwe Skhosana