U Dzhia Hani Tsheo

© Marinda Louw

Nga uri zwa rabulasi ndi vhubindudzi, nahone tshifhinga na tshelede azwi faneli u tambisea, zwino zwa u dzhia tsheo asi zwithu zwa u itwa una mikalukalu. Vho rabulasi vha fanela u sedza zwishumiswa zwa bulasi u thoma, zwi shumiswa hu nga vha ho katelwa vha shumi, tshelede, tshifhinga, madi zwine zwa vha zwi tshi khou todea maragani- uri hu kone u vha na mbuyelo.
Zwinwe zwa zwi shumiswa zwa bulasini zwine zwa nga kona u vha na mushumo musi u tshi khou dzhia tsheo:
U fanela u gonyisa mutengo wau bveledza na u rengisa
Wa fhungudza zwine zwa nga u durela
Wa shavha khombo na zwikolodo
U swikela ndila ya u kona u tshila zwavhudi na u kona u londa muta.
Wa zwiita mafhungo uri bulasi li ya tshila lwa tshifhinga tshilapfu

Ndila ya u Kona u Dzhia Tsheo

U Kona u Vhona Vhuthada
Hu nga vha na vhuthada u fana na u sa vha na miroho ine ya vha minzhi, fhedzi u fanela u divha uri tshiko tsha vhuthada uvhu tshi khou bva ngafhi? U khou shumisa mbeu ine ya sa vhe ya vhudi? Uya tavhanyesa u tavha zwiraba zwa tshinyadziwa nga murotho? Mavu kani hana mutakalo?
Thaidzo inga vha tshikhala tsha u hula. U fanela u thoma nga u hwala ndivho. Sa tsumbo, u fanela u divha uri mabulasi anga tsini a khou shumisa hani-vha ya kona u shumisa na manyoro, vha tavha lini, vha sheledza hani ngauralo ngauralo.
Wa ita dzi Thoduluso kha Thaidzo kana wa Dzhia Maga
Nga murahu ha u kona u vhona vhuthada na uri vhu khu bva ngafhi, u fanela u dzhia tsheo. U nga kona u shandukisa tshifhinga tsha u tavha unga shela manyoro kana wa shumisa lushaka lune la vha uri lu khwine? Hezwi zwi fanela u lingiwa ha vhoniwa uri ndi zwifhio zwine zwa nga shuma khwine - u tavha u tavhanya, kana wa nyora mavu u saathu tavha zwi ya ita uri zwimela zwi hule zwavhudi, zwine zwa nga disa kha u hula ha mbuyelo.
U Fanela u Nanga Zwine zwa vha zwa Khwine
Ndi zwifhio zwine wa nga kona u nanga khazwo zwine zwa nga disa mbuyelo ya vhudi? Wa vhambedza zwine zwa nga vha na u vhuisa na zwine zwa sa vhe zwavhudi wo sedza zwithu zwine zwa dura, ndi mushumo mungafhai, tshifhnga tshone na khombo (sa tsumbo manyoro anga vha atshi khou dura na tshiendedzi fhedzi ni na dzi kholomo ni nga kona u diitela manyoro, fhedzi hezwi zwi ya dzhia tshifhinga).
U Thoma u ita Tsheo ye wa i Dzhia
Musi u tshi khou nanga tsheo ine ya vha ya ndeme. Zwishumiswa zwine zwa vha uri zwi khou todea (sa tsumbo, mushumo, u sheledza, na u nyora), zwi fanela u dzudzanyiwa, zwinwe zwi doda u dzhia maga. Uri u kone u dzhia tsheo u fanela u tanganedza na maanda ane ada na tsheo ye wa dzhia (sa tsumbo u nga ta muthu uri hu vhe ene ane ado ya u dzhia manyoro na u kona u thoma u a ita, wa ta tshifhinga tshine wa do vha u tshi khou a shela na u lugisela mushumo une wa do lingana vhathu na hone nga tshifhinga tsho teaho).
U Sedza Mvelelo
U fanela u sedza uri zwi khou tshimbila hani kana zwine wa khou toda u zwi swikelela u khou zwi kona na. Na u kona u nwala zwithu fhasi uri u kone u vhona dzi tshanduko dzothe nau khwinisa. Wa nwala fhasi dzi tshanduko dzothe na mvelelo dzine dzo swikeleliwa, sa tsumbo ho vha ho shelwa manyoro mangafhani, phambano yo vha nngafhani kha u anwa kha hune ho vha ho songo nyoriwa?

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe