Isikhathi Esihle Sokukweriyela e-Richtersveld Uyokubona Amathuthumbo

Umbuzo Omkhulu

©David Fleminger

Lo, bangani mbuzo ozala umlomo. Begodu akusilula ukuwuphendula.

Kokuthoma, kunamathuthumbo unyaka woke endaweni le. Amathuthumbo athuthumba ehlobo (afana ne-crassulas) afaka umbala eenyangeni ezitjhisako ukusukela ngoSinyikhaba ukuya kuMhlolanja ama-geophytes amanengi kanye nemirabhu (efana neyomndeni we-Amaryllis) athuthumba lokha amazinga womtjhiso nakathoma ukwehla kuba makhaza, ukuya lada ngesiruthwana nekuthomeni kobusika) Ama-lily anephunga elimnandi we-Candelabara, Brunsvigia bosmaniae, mahle, athuthumba eemvekeni ezintathu ngemva kokobana izulu line khulu ngoMhlolanja – ukuya ngoSihlabantangana. Nanyana lokhu kungenzeki qobe nyaka) Kuthi ebusika, imihlobo eminengi yama-aloe ithome ukuthuthumba.

Umnyanya omkhulu uthoma lokha ubujamo bezulu nabuthoma ukufuthumala lada ebusika – kanye nekuthomeni kwetwasahlobo. Njeke nasikhula ngokuzeleko, ithuthumba elidumileko letwasahloboo liphuma hlangana kwekuthomeni kwakaRhoboyi kanye naphakathi kwenyanga kaSewula. Phakathi ukuya lada ngoRhoboyi kuvamise kobana athuthumbe khulu ngeskhathesi, kodwana kunezinye izinto ekutlhogeka kobana kudlunjanwe ngazo.

Izulu Elinengi Amathuthumbo Amanengi

©Jacques Marais

Kokuthoma, kunamathuthumba ahlukileko womango, ekubalwa hlangana amila qobe nyaka (afana nama-daisy) vygies (mesembs), perennials, geophytes kanye nama-shrubs, athuthumba etwasahlobo. Imihlobo ehlukahlukeneko le inepilo engalinganiko begodu ithuthumba beyife ngenkhathi ezihlukileko.

Kwesibili, ungathola bona nakuthoma ukuna izulu lebusika. Amathuthumbo athoma ukuthuthumba iinyanga ezimbili nanyana yinye ngemva kokobana kune izulu eliqakathekileko, lokhu kungenzeka ngenkhathi ezihlukeneko eencenyeni ezihlukeneko zesifunda.Ukobana izulu lina kangangani kuhlobana nokobana amathuthumbo azokuthuthumba kangangani – naline khulu izulu athuthumba khulu.

Manje, kutlhogeka kobana uzibuze, ukuphi? Amathuthumbo athuthumba lokha amazinga womtjhiso nakathoma ukukhuphuka.Lokhu kungezelela kokuthoma endaweni ezisetlhagwini nasepumalanga, ngaphambi kokobana ufuduke uye epumalanga nawuya e-Namaqualand. Ukuya phezulu nakho kunendima ekuyidlako. Nawuya phezulu kulapha kuzokubamakhaza khona bese kuthi lada amathuthumbo athome ukuthuthumba. Ubude bentaba ze-Kamieskroon uwathola anamathuthumbo lada ngoSewula.

Bhukha Kusese Nasesikhathi

Kutlhogeka kobana udlumbane nangobujamo bezulu betwasahlobo obutjhugutjhugulukako. Nange ubujamo bezulu butjhugula ukusukela ebusukwini obumakhaza, buye etwasahlobo etjhisako, amathuthumba abakhona isikhathi eside. Ubujamo bezulu bendawo leya ngenye yezinto ezinomthelela, umoya otjhisako we-berg ophephethela eentabeni ungaphephetha ikholoni yoke yamathuthumbo ngobusuku bunye tere, njeke kutlhogeka kobana uhlale ugadile.

Njeke, okuya ngokobana ukuphi nokobana ufuna ukubona umhlobo bani wamathuthumbo, iskhathi sonyaka singathoma msinya ngoVelabahlinze kuze kube sekupheleni kwakaSewula. URhoboyi yinyanga ehle yokubona amathuthumbo khulukhulu e-Nieuwoudtville kanye ne-Springbok. Nanyana kunjalo, kunomraro. Ngeze walinda amathuthumbo aze athome ukuthuthumba bese ujarhela ekoloyini ugijimele e-Namaqua.

Kungebangelo, ngeskhathi sokuthuthumba kwamathuthumbo, isifunda soke sibhukhiwa eenyangeni zangaphambili.Ngizitholele bona lokha nangifika e-Vanrhynsdorp ngingakabhukhi amahlalo ngathola woke amahotela, ama-guest house kanye nendawo zokukhempa zizele ziphuphuma. Amadorobho aseduze we-Vredendal kanye newe-Nieuwouste nawo bekazele. Akusimnandi ukobana ungabi nendawo yokulala endaweni ongayaziko, ebusuku,ufowuna ujame evikilini elithengisa iimbaseli, uthole bona ayikho nayinye ikumba yokulala kuma-guest house nanyana ngizimisele ukubhadala nanyana yimalini. Ngagcina sele ngitjhayela ngiya e-Klawer (ibanga eliyi-20 km) ngabhukha ikamero lokugcina e-guest house, egade isikolo seplasini. Ngithe nandihleli ejimini esele itjhugululiwe, ngidla ukudla kwekuseni, ngabona bona gade kubudlhadlha ukuqabanga bona ngingavele ngifike lapha eskhathinesi sonyaka ngithole iskhundla ehotela. Kodwana ngaziduduza ngokobana ngenze iphutheli ngenzela nina.

Amakhambo Ahleliweko

Enye yamabanga wokobana kutjhode indawo yokuhlala nawuvakatjhe lapha kukobana iimvakatjhi zikhamba ziziqhema. Ubathola koke, uthola iimbhesi ezikulu zilayitjhe amakhulu ngamakhulu wabantu abadala bakhamba i-Namaqua leya yoke babukela amathuthumba. Ihotela ese-Vanrhynsdorp gade izele bona, boke bambethe ama-name tag ananyathiselwe ngobutharha emasudwini wabo kanye namathuthumbo ehlobo, amazinyo amhlophe kanye nenhluthu ezimhlophe ezikhanya elerheni.babanga itjhada indawo leya yoke.

Njeke ningangizwi kumbi. Ebantwini abanengi, amakhambo ahleliweko ayindlela ehle yokufika e-Namaqualand lapha kunamathuthumbo begodu ngingubani mina kobana ngibonele ubumnadi. Amakhambo la akupha ukuphepha, ukugadwa ngeskhathi sihle. Begodu akabizi.

Translated by Busisiwe Skhosana