Ikolo kanye Nenkolelo zamaNdebele

© Dr Peter Magubane

Iphasi Lemimoya Elimajadu

Njengenqhema ezilandela isintu ezinengi eSewula Africa, ipilo yamaNdebele ifaka hlangana zekolo, ezidlala indima ekulu eendabeni zaqobe pilo. Lokha nabagulako nanyana banetjhudu elimbi, epilweni ehle kanye nalokha banetjhudu, koke bakubona kumphumela wokungenelela kwemimoya.

Ngemva kuba nenyanga eziletha okuhle, nanyana abaloyi ababalethela izinto ezimbi emaphilweni wabo. Abazimu badla indima eqakathekileko emaphilwenabo bayabatjheja nanyana kwesinye isikhathi banomona, njeke batlhoga ukurajelwa ngokobana bahlatjelwe. Nange amasiko angenziwa kanye nemithetho yabo, njengokufuna kwabo, kukholelwa kobana bangaletha itjhudu elimbi.

Kukholelwa godu kobana bavikela abantu abaphilako entweni ezimbi ngokubatjengisa zona emabhudangwenabo nokubapha amandla ngokubalungiselela iinhlanhla ezenziwe ngamakhambi kanye nehlanganisela yezinye izinto.

Abezimu basisekelo senyanga. Amandla wokukholelwa ebezimini, ngiwo enza kobana baragele phambili ngesiko labo, ekwenza kobana bahlale banemvelaphi ehlukileko kibo eeqhemeni ezibomakhelwani babo abanamandla, kanye nemonakalweni obangwa zizipi kanye nekurhatjhekeni kwabo. 

Translated by Busisiwe Skhosana