I-Biosecurity Yemihlambi Emincani Ebafuyini Bemfarigi

© National Pork Board and the Pork Checkoff. Des Moines, IA USA.

Zindlela ezilandelwako nanyana imithetho elandelwako esetjenziselwa ukukhandela amalwelwe eplasini kanye nokurhatjheka kwawo nanyana ukukhandela amagciwani eplasini.

Amalwelwe Ayingozi Wemfarigi

Amalwelwe athathelanako wemfarigi kanye namapharasayidi angarhatjhetjheka asuka kwenye ifarigi aye kwezinye iinlwane. Iimbonelo zamalwelwe anjengalayo yi-African swine fever (ASF) kanye ne-African swine fever (FMD) nekumalwelwe ayingozi emfarigini angabanga bona kulotjwe ezinengi iimfarigi. eSewula Africa amalwelwe la womabili akhona abanga umonakalo omkhulu emaregeni ekurhwetjwa ngazo. Isimo lesi ngabe simraro khulu lokha nangathana abodorhodere benlwane bakarhulumende abasitlhogomeli basilawule ngesandla esiqinileko ngokusebenzisa i-biosecurity enarheni le yoke lapha kufuywe khona iimfarigi.
Kunemithetho ekufanele ilandelwe ye-Animal Health Act etlhoga bona abanini bemfarigi babike lokha nakunemfarigi ezinengi ezibafelako emihlambini yabo babike kudorhodere wakarhulumende wenlwane oseduze nabo.

Arhatjheka njani Amalwelwe Wemfarigi?

©National Pork Board and the Pork Checkoff. Des Moines, IA USA.
Amalwelwe athelelanako wenlwane asuka esilwaneni sinye aye kwesinye ngendlela ezihlukileko, kodwana esikhathini esinengi angena ngokobana zisondele ebhodulukweni elinamalwelwe. Amalwelwe kanye namagciwani arhatjheka nangokudla nanyana izindlu lapha zihlala khona iimfarigi. Eskhathini esinengi arhatjheka ngokobana zihlangane nezinye imfarigi ezigulako nanyana ezifileko, amarhudo wazo nanyana ngokukhohlelelwa zinlwane ezigulako, nanyana zizithimulele, nangokwabelana ngencenye yinye yendawo nanyana amanzi anobulwelobu. Amalwelwe ngesinye isikhathi arhatjhekela endaweni ezikude nanyana kwezinye iinarha ngokobana kurhwetjwe ngenyama yemfarigi enamalwelwe nanyana ngokobana kusiwe iinlwane ezinamalwelwe la, kwezinye iinarha.
Khumbula bona amalwelwe kanye namapharasayidi apheze ngaso soke isikhathi angene emfarigini ebantwini, emanyathelweni, ekudleni, enlwaneni kanye nenthuthini.
Amanye amagciwani aphila iskhathi kunamanye, amanye ayafa nakezwa umtjhiso, nanyana nakathelwe ngembulali zamagciwani, isibulali nunwanana nanyana ngokobana onyiswe kodwana okungatlhogeka bona ukwenze kukobana uhlwengise iinsetjenziswa amahlandlana (nanyana amalangana) ukobana zisebenze.

Yenziwa njani Isistimu ye-Biosecurity?

©Glenneis Kriel
Ipumelelo ye-biosecurity ihlezi kumfuyi wemfarigi ozwisisa bona iimfarigi zakhe ngeze zangenwa malwelwe nange zibekwe kude neminye imihlambi yemfarigi. I-biosecurity emfarigini zeplasi ingenziwa ngendlela elandelako:

Yakha ifensi.
Yakha ifensi ukwenzela bona iimfarigi zakho zingaphumi nanyana kobana ezinye iimfarigi eziseduze zingangeni kwezakho. Nange iimfarigi zakho zibekwe emakhiweni, qiniseka bona amanzi wedreyinini aphuma embayeni zemfarigi ayatlhogonyelwa phakathi kwendawakho. Sebenzisa umanyoro wemfarigi kanye nemibhede yekhompowusti, ezingaphakathi kwefensi yakho.

Yazi bona iimfarigi zakho zibuyaphi
Ungathuli imfarigi emhlambinakho ezingaziwako bona zivelaphi. Nanyana zingalethi amalwelwe kanye namapharasayidi kuyarhonakala bona iimfarigi, zize nemiraro yazo ejwayelekileko kodwana ehlukileko kinale elethwa zimfarigi zakho. Bawa udorhodere wakarhulumende wenlwane nanyana i-technician ((AHT) bona bakuphe iinyeleliso.

Susa abantu emfarigini zakho.
Okubalwa abomakhelwani, iimvakatjhi, abantu abathengisako, abanini bendawo ethengisa inyama, ababukeli kanye nabasebenzi bakarhulumende. Nanyana ngimuphi onobangela wokobana babeseplasini kufanele banikezwe amaovarolo kanye nezinto zokwembatha enyaweni ezilahlwako (iinyathelo zeplayistiki azibizi) lokha nabangena eplasini. Kufanele godu bazilahle nabaqeda ukuzisebenzisa. Abafuyi abanengi irhwebo labo balenzela kude neplasi.

Iinkoloyi ezisetjenziselwa ukulayitjha iimfarigi, kanye nalezo ezihlisa ukudla kwemfarigi zingahlisa imetheriyali ngesango elihlukeneko elisefensini. Isangweli kufanele libe nobude obulungileko.

Ukudla Nenhlahla Zemfarigi

©Courtesy of National Pork Board and the Pork Checkoff.
Iimfarigi zidla khulu begodu azikhethi bona zidlani, kodwana zingaba nepilo begodu zikhule msinya, nange ziphiwa ukudla okulinganisekileko okusuka ekhampanini yokudla okungasenani nasele ziyincenye yobukhulu bazo.
Lokha iimfarigi zifuna ukudla, ukudla okuseleko kanye nokudla esele kudlulelwe malanga, umthetho ufuna bona okungasenani ukudlokho kubiliswe imizuzu eyi-60 ngaphambi kokobana zikudle.

Kunenhlahla kanye namajekutjheni esele kuphenduke kwaba yincenye yokukhulisa iimfarigi okuletha inzuzo emkhiqizweni kanye nepilweni ymfarigi. Kuvamise ukubiza begodu kutlhoga kobana umuntu athole isiqintelo esibuya kudorhodere wenlwane onelwazi elihle ngomhlambakho.

Ulitholaphi ilwai le-Biosecurity?

Ilwazi lemfarigi lihlala likhona kubodorhodere bakarhulumende - Pig Veterinary Society, SA Pork Producers' Organisation (SAPPO) kanye nakurhulumende wezokulima esifundeni esinye nezinye.
Yelela:
Ilwazeli lenzelwe ukufundisa kwaphela begodu akukafaneli lisetjenziswe njengesiyeleliso sakadorhodere. Ilwazeli alikenzelwa ukujamiselela iinyeleliso zakadorhodere nanyana ukulatjhwa okuphiwa ngudorhodere.

Translated by Busisiwe Skhosana