Yini si Spider Plant?

© Forest and Kim Starr
The spider plant is an upright growing 'weed' of which the flowers and growth tips are eaten like a green leafy vegetable.
Iphindze yatiwe ngekutsi yi cat’s whiskers ne african cabbage, emacembe espider plant, umtimba wesihlahla lotsambile netimbali tiyadliwa bantfu futsi titsatfwa njengaletinye tibhidvo temacembe eAfrika – leyatiwa njenge morogo noma imifino eNingizimu Afrika. Yatiwa ngekutsi inemsoco kakhulu, lefaka ekhatsi ema minerals, vitamins ne amino acids isebentiswa kakhulu etindzaweni tasemakhaya eNingizimu Afrika. iSpider plant (Cleome gynandra) lephindze yatiwe ngekutsi yi oorpeultjie (Afrikaans), lerotho (Sepedi ne Sesotho), murudi (Tshivenda), rirudzu, bangala (Xitsonga) ne Ulude (in isiNdebele) kutsiwa isukela eTropical Africa nase Southeast-Asia.
Cleome gynandra isebentiswa kakhulu njenge mubhidvo wemacembe kepha sihlobo saso Cleome monophylla ne Cleome hirta (sihlahla lesidvume engadzeni) tiyasebentiswa ngalesinye sikhatsi.
iSpider plant sikhula kakhulu eNamibia nase Limpopo, satiwa kutsi likhula. Noma singalinywa kakhulu, sijwayele kufolakala emhlabatsini longanakekile, njengemuva kwelikhaya. Sisebentiswa kakhulu njengemubhidvo wekudliwa kuphela, kepha ngalesinye sikhatsi siyatsengiswa emaketse.
Spider plant sikhula sifike ku 0.5 m na 1.5 m ngebudze. Umtimba walesihlahla uneboya futsi uyahlaba, emacembe lahlangene, timphandze letindze ne timbali letinyenti (kube ngatsi spider njengoba neligama lakhona lisho) sihlahla lesinemagala, lesingaba tinkhuni uma sicubeka sikhula. Loku lokudlekako kulesihlahla ngulamacembe akhona.
Licwaningo leletiwe eIndia likhombisa kutsi le spider plant sicuketse intfo lecedza buhlungu, free radical svavening, intfo levikela umdlavuza nentfo levikela sifo sashukela. Futsi iyandzandvwa ngoba iyavikela – ikhipha iphindze icoshe aphids, thrips ne diamondback moth, intfo leyingoti kumakhabishi.

Usikhulisa njani Sihlahla se Spider Plant

Spider plant sikhuliswa kusukela enhlanyelweni futsi senta kanhle emazingeni ekushisa langu 18℃ na 25℃. Asidzandzi tinszawo letinemhlabatsi welibumba, tindzawo letibandzako kanye nemtfunti. Inhlanyelo kufanelwe ihanganiswe nga 1:10 nemhlabatsi lowomile bese kuhlanyelwa kungashobeli kakhulu emalayinini langu 30 cm - 50 cm ngekwehlukana. Tihlahla tingahlukaniswa nga 15. Noma singakhona kumelana nesomiso, ikhula kahle uma ihlala itfola emanti – katsatfu ngeliviki emhlabatsini loyisanti, kepha kanye ngeliviki emhlabatsini lulibumba. Kushoda kwemanti kunciphisa kumila kahle kwemacembe.
Spider plant siphila kahle emhlabatsini lovundzile, lolungiswe kahle futsi kungeta iNitrogen kungakhuphula sivuno. Kepha iNitrogen lenyenti kakhulu nayo ingaba yinkinga. Uma ufaka umcuba lomusha losuka etingulubeni, sebentisa libhakede lelingu 10 litre endzaweni lengu 20 cm ngebukhulu na 1 5 m ngebudze. Sebentisa umcuba wetinkhomo ngalokufanako endzaweni lengu 5 m. ngaso sonkhe sikhatsi hlanganisa lomucuba nemhlabatsi, nisela bese uma emalanga langu 14 ungakahlanyeli.
Spider plant asivani nekubangisana nelikhula futsi asivani netilwanyana letifana ne snails, nematodes ne insects, kepha titsa letimcoka kakhulu ngema beetles ne hurricane bugs, lephindze yatiwe ngekutsi yi Bagrada noma painted bug. Hlanyela garlic, anyanisi noma parsley dvutane neSpider plant kunciphisa letifo naletilwanyana.
Khutsata titsa Letijwayelekile: emacadza eBagrada bugs adliwa itiny wasps. Kuhlanganisa pelepele, insipho, garlic napharafini kutfolakale kusita kakhulu kulwisana ne Begrada bugs ngoba kusita kuwasha tilwanyana letisetincane.
Spider plant sitalana ne tilwanyana letindizako netitfutfwane. Kuvuna emacembe kucala emavikini lamane kuya kulasitfupha emuva kwekumila, futsi ivunwa ehlobo emuva kwetimvula tekucala. Emacembe angakhiwa uma lesihlahla sesi sidze sifika ku 15 cm. emacembe adliwa asaphila kahle, kepha futsi angabiliswa adliwe njenge sipinachi.

Inchazelo Yemutsi

Lwati lwalemfundvo kanye netidzingo telwati kuphela ngekutsi kungahle kungatsatfwa njengekucebisa ngekwemutsi. Lolwati alukahlelwa kutsi lumelele kucebisa ngekwemutsi noma kwelapha lokunikwa tati letibuke temphilo.

Translated by Thandokuhle Motha