Ukusekelwa

Isendlalelo ngokusekelwa

©Louise Brodie
Trellised vines in the winter. The two cordon arms of the vine can be seen running along the cordon wire.
Imithi yamaderibe imhlobo onabako begodu kufuze kusetjenziswe indlela yokuyisekela ukwenzela ukuthola umkhiqizo wenani eliphezulu wesimu lamaderibe nofana uiukhiqiza ikhwalithi ephezulu kanmhye nokwenza lula ukalwa kwamasimu wamaderibe. Iinzuzo zokusekelezi zifaka hlangana ukungelelela komkhanyo oncono hlangana nemithi yamaderibe begodu lokho kukhuthaza ukutlhurha nokuthela kwamatlhurhelo. Lokhu kurholela ekuphakamiseni kwamakari phezu kwehlabathi kanye nokwenza lula imisebenzi yokutjala.
Ukusetjenziswa okuhle kwemisebe yelanga kuqakathekile begodu kukhulu ukudlula amakari waphezu kwehlabathi, kusiza khulu indlelakambiso ukuphefumula kwayo. Ireyi elihleleke ngokuqala esewula-tlhagwini lincono ukusebenzisa ukuhlaba kwelanga, kodwana eendaweni ezifuthumeleko kunamathuba wobungozi bungalimazwa lilanga. Iindlela ezihlukahlukeneko zokusekela ziyasetjenziswa kubunje ekorweni le. Emaplasini wamawayini iindlela ezine ezilandelako ziyasetjenziswa: i-pergola, hedge, mechanical and alternative systems.
Iindlela zkusekelezi zamaderibe wematafuleni zivamise ukuba phezulu ngombana zidinga khulu indlela ethileko yokusebenza ngazo edinga amadla begodu kufuze kube lula bonyana abansebenzi bakghone ukwenza imisebenzabo ngaphasi kwemithi le. Umhlobob wewayini enqophiweko inomthelela ebukhulwini bokwenziwa kokuphungulokhu: ubukhulu obuphakathi ukuyakobuncani bendlela yokusekela ukwenzela ikhwalithi ephezulu kanye nomkhiqizo ophezulu ebujameni betlayimeti obupholileko; ngokuqathaniswa nobukhulu nofana umkhiqizo wamayayini omkhulu ngaphasi kwetlayimeti efuthumeleko.
Iphoso evame khulu eyenziwako kukuthi kwenziwe ukuphungula okuncani khulu nofana okubiza imali ephasi khulu ekungakghoni bonyana kukelele amandla wokukhula kwayo.

Ukuhloma indlela yomsekelo

©Louise Brodie
Ngemva kwekambiso yokuluingiselela ihlabathi kanye nokutjalwa kwemithi yamaderibe, kuyakghonakala bonyana uthome ukwakha indlela yokusekela. Okulunge khulu kukhuthi uthome ngokufaka amapala bese ulandelisa ngemitjhana yamaderibe. Amapali weengodo kanye neendrada azihlali zotholakala begodu kufuze afunwe kusese nesikhathi. ESewula Afrika, umhobo wamapala alungiswe ngokugandelelwa asetjenziselwa ukulekelela, kodwana amalanga la nekunomukghwa wokungasenzi ngaleyo ndlela.
Abakhiqizi abanengi sebathome ukusebenzisa i-concrete, amapala weplastiki nofana wesimbi. Amapala wokusekela athoma atshwaywe ngemva kwalapho ayaqiniswa bese kulandela amapala asekelwako. Lapho kuvame ukuba nomoya onamandla khona, amapala la kufuze atjhingele lapho anjelwe khona. Umnqopho omkhulu wamapala asekelako kusekela sona isisekelo begodu kukhandelwe amapala bonyana angatjhigami kanye neendrada ukuthi zinganyefi. Ibhlogo le-concreete njengendlela yokusekela nofana ipala lesimbi ehlabathini emamatje yangaphandle kwereyi lokhuma bese kulandele lesibili kelinye nelinye ireyi.
Ipala elisekelako lesetjenziswa ekugcineni kwereyi begodu kuvame bonyana lenjelwe engcenyenayo engaphandle. Amapala wokusekela lakufuze enjelwe emgodini otjhingela ngama-45cm kanye nama-60cm wokutjhingela begodu ukuhlukaniswa kwawo kufuze kube kungadluli i-7m. ukwenzela bonyana kwenzeke lula ilawulo lokumbesa, idrada esetjenziswako (canopy strand) iyasetjenziswa ukwenzela bonyana amakari kanye namatlhurhelo afuma ilanga ngokwaneleko.
Idrada le iyaqiniswa ngokusebenzisa itanghi yakhona yokusongwa ngokusebenzisa iimbojana ezincani zamapala nofana kubunye ubujamo ziyabotjhelelwa begodu kufuze ingadoswa ngamandla ukufikela lapho amapala asekelako aqiniswe ngokwaneleko. Ipala lesimbi kufuze ibotjhwe ngemva kwamadina nofana lokha nayisatjhisako. Lokhu kuzokukhandela iindrada bonyana zingatjheleli nalithoma ukutjhisa. Iindrada ze-cordon kanye ne-canopy zibotjhwa nofana zisongwa hlangana namapala nofana isijamiso sokusekela. Imitjhana kanye namatlhurhelo ayabitjhwa ngeendradezi ukwenzela bonyana iimpakana zawo zifuma ilanga elaneleko kanye nomoya.

Translated by Johannes Nkosinathi