Kusekela Tihlahla

©Louise Brodie
Trellised vines in the winter. The two cordon arms of the vine can be seen running along the cordon wire.
Lesi sihlahla lesigijimako ngako ke kufanele sisekelwe kahle kuze sivuno sibe sihle nekutsi lesihlahla sikhule kahle. Kusekela lesihlahla kwenta kutsi kukhanya kungene kahle etihlahleni. Loku phindze kwenta emacembe akhule kakhulu. Kushisa kwelilanga kumcoka ngoba emacembe nakamakhulu kudla kwesihlahla kwenteka kahle. Kuhlanyela useke enyakatfo uye eningizimu kukahle ngekushisa kwelilanga kepha tindzawo letishisa kakhulu kungamosheka tihlahla.
Tinyenti tindlela tekusekela letisentjetiswako kulamalanga. Kusekela kumagrabisi asetafuleni kujwayele kuphakama ngoba kwentiwa ngesandla basebenti kufanele bakhone kuhamba ngephansi. Kutsi liwayini kufanele libe ngakanani nako kunemtselela kutsi kusekelwa kanjani; Intfo lesekelako nayi incane loku kukhipha emagrabisi lahamba embili; kusekela lokusetulu kwenta umkhicito lomunyenti endzaweni leshisako. Liphutsa lelentiwako kwenta lentfo lesekela tihlahla ibe incane bese ayisakhoni kumelana nekukhula kwesihlahla.

Kwakha Tintfo Letisekela Tihlahla

©Louise Brodie
Emuva kwekulungisa umhlabatsi nekuhlanyela tihlahla, sekungenteka kutsi ucale wakhe tisekelo taletihlahla. Licebo kutsi ucale wakhe lamapali bese kuba nguletihlahla. Tigodzi temapali nema wayela atihlali tikhona kungadzinga utitsenge kusenesikhatsi. eNingizimu Afrika tigodzi leticinisiwe ngito letijwayele kusebentiswa kepha kulamalanga loko sekucala kushintja. Balimi labanye sebacala kusebentisa semende, emaphepha noma tinsimbi.
Lapho kutoba khona netimbobo kuyabekiswa, emuva kwaloko letigodzi letimako tiyafakwa bese kulandzela letiletinye. Lapho kuba nemoya lonemandla lamapali kufuna agujelwe kakhulu. Umsebenti walamapali kusita letintfo letisekelako kutsi tibambe kahle nekutsi tingawi. Semende noma lipali lensimbi endzaweni legcwele umhlabatsi lonematje ungasentjetiswa njenge sibanjiso. Nasetigujwe tonkhe letimbobo, songacala ufake emapali ucale emalayini langaphandle uye kulawo langekhatsi.
Letintfo letibamba tihlahla kufanele tishobele ngema centimitsa langemashumi lamane nesihlanu kuya kumashumi lasitfupha nesikhala singandluli ema mitsa lasikhombisa. Kuze wente siciniseko kutsi letitselo tilenga kahle emuva kwesikhatsi liwayela liyasentjetiswa kwentelwe kutsi emacembe atfole lilanga. Leliwayela lekulengisa lifakwa kahle embhobeni yelipali. Leliwayela kufuneka lifaswe entsambama noma nakushisa. Loku kutowenta kutsi leliwayela lingasheleli nasekushisa. Tihlahla netitselo titfungwa ewayeleni kwentele emagrabisi atfole lilanga.

Translated by Thandokuhle Motha