Iinkowane aziixabisi mali ingako kwaye zisempilweni. Xa zigalelwe kwizidlo ezifana ne omelette kunye nezityu zenza incasa kwaye zikongeza nezinongo.
Kwilizwe loMzantsi Afrika, eyona ndlela ixhaphakileyo yokusebenzisa iinkowane, kukuwapheka. Iinkowane zivamise ukusetyenziswa ekwenzeni ii-omelettes, risotto, iisuphu kunye neesosi zenkowane. Ezi sosi zisenokudityaniswa ne steak, ipasta kunye nemifunno. Iinkowane zisenokutyiwa zikrwada kwii saladi nasekwenzeni amayeza.
Iphepha elithi ‘Iimveliso le Nkowane’ linika iinkcukacha ezithe vetshe mayelana nemveliso zenkowane.
Ingaba Iinkowane Zise Mpilweni
Iinkowane ziqulathe ifaybha, protheni, vithamin, iiminerali kunye ne antioxidants. Ii-antioxidant ezikwii nkowane zii selenium, vithamin C, choline kwakunye ne sulphur ene amino acid: ergothioneine nekwakhusela uxinzelelo lwe oxidative. Iinkowane zohlobo lwe button zingumthombo we vithamin ezisibhozo ezahlukeneyo kunye nee minerali ezintandathu ezohlukeneyo. Ezi ziquka icopper, selenium, potassium, manganese, zinc kunye ne phosphorus kwakunye ne vitamins B1, B2, B3, vitamin C kunye ne pantothenic acid.
iHungary, ilizwe elinqongophelelwe yi selenium, yenze uphando ngendlela yokutyebisa iinkowane zohlobo lwe button nge selenium, ngokuthi banyange umgquba ngee compound ze selenium. Njenge antioxidant, iselenium idlala indima ekuthinteleni iitumor kwaye inciphisa nee side effects ezibangelwa lunyango lwesifo somhlaza.
IiNkowane Kunye ne Vithamin D
I-Vithamin D iyadingeka emzimbeni ukuze iphucule i-immune system. Ikwadingeka nasekomelezeni amathambo abe sempilweni. Ikwakhusela nomzimba kwi osteoporosis, high blood pressure kunye ne inflammation. Nangona iinkowane zikhula kwiindawo apho ezingenakukhanya kwelanga, zisenokuba ngumthombo oxabisekileyo we vithamin D. Iinkowane ziqulathe i-ergosterol, isityalo se sterol esijika sibeyi vitamin D2 xa sisekukhanyeni okungephi.
Uphando olwenziwe kwi Sydney Medical School kwilizwe lase Australia, lufumanise ukuba xa umlinganiselo we 100g wamakhowa ohlobo lwe button eshiywe elangeni lase mva kwemini kangangesithuba se yure, aye afumane i-10mg ye vithamin D. Lo ke ngumlinganiselo ovumelekileyo onokutyiwa ngabantu abadala yonke imihla. Iinkowane zohlobo lwe Brown portabella (okanye iportobello) zithatha malunga neeyure ezimbini ukufikelela kwinqanaba le Vithamin D ekumlinganiselo we 10mg.
Ukutyiwa Kwee Nkowane
Iinkowane ziza ngendlela ezahlukeneyo-zisandula kukhiwa ziinjalo, zinkonkxiwe, zomisiwe, zenziwe umgubo, zikhenkcezisiwe. Kuxhomekeka kwi ndidi leyo ye nkowane, zisenokutyiwa ziluhlaza, ziphekiwe, kugalelwe amanzi kwezo bezomisiwe kwaye zisenoku setyenziswa njengamayeza azipilisi okanye umgubo.
Iinkowane zigcina iizinongo zazo ezininzi xa ziphekwe ithutyana elincinci, kwaye kwafunyaniswa ukuba ukuphekwa kwee nkowane nge microwave zibane property ezininzi ze antioxidants kunezo ziqhotswe epanini.
Inyama Nee Nkowane
Iinkowane zivamise ukudityaniswa nezinye izishebo okanye zifakwe kwizidlo ukuze zonyuse i-umami (incasa emnandi) kwizidlo. Kukho isenzo esitsha ngoku sokudibanisa iinkowane enyameni ukunciphisa ikilojoule kwenze nencasa kunye nezinonzo ezikwizidlo zenyama. Uphando lubonise ukuba umxube ongama 50:50 wee nkowane kunye nenyama (inkomo ecoliweyo, inkukhu, igusha nkqu nentlanzi) zizakunciphisa amafutha ze zandise ixabiso lezinongo ibe nencasa isekhona ngobunjalo bayo.
Iinkowane Njenga Mayeza
Ngaphandle kokutya, iinkowane zikwasetyenziselwa ukunyanga izigulo ezahlukeneyo, kwaye sele zineminyaka engama waka waka zisetyenziswa njengamayeza emveli eMpuma.
Sisibalo esingaphaya kwama 2000 endidi zeenkowane ezityiwayo kunye/ okanye ezisetyenziselwa amayeza. Kukwakho nophando olusaqhutywayo ngemivuzo yazo kunye nexabaso lawo lokunyanga. Oku kulandelayo yingcaciso eshwankathelweyo yoku.
Uphando olusaqhubekayo lubonisa ukuba iindidi ezithile zee nkowane zidlala indima ekuthinteleni izifo ezayamene nokuguga ezifana ne Alzheimer's kunye ne Parkinson's. Uphando lugxile kwiindidi zeenkowane eziza kuphucula inkumbulo kunye nokucinga kwengqondo. Ukuza kuthi gaa ngoku, indidi ye turkey tail yeyona nkowane yenziwa uphando oluninzi. Iipropathi ezinyangayo ezifana nokusetyenziswa kwayo ekunyangeni izifo ezosulelayo (eziquka intsholongwane ka Gawulayo HIX kunye ne herpes), ukuphucula ukusebenza kwe immune system kwizigulane zesifo somhlaza wamabele kunye nemivuzo ekunyangeni ukudinwa, kusaqhubeka nokuphandwa.
Ezinye iipropathi ezinyangayo ezifumaneka kwiinkowane zezi: antioxidant, anti-diabetic, anti-tumour, anti-cancer, immunomodulatory kunye ne anti-allergic. Ezinye zee nkowane ezinconywayo ekulweni umhlaza ziindidi ezibizwa nge Agaricus (inkowane zohlobo lwe brown kunye ne button), inkowane yasendle - bay bolete, enoki, Lactarius (‘milkcaps’), indidi enemibala egqamileyo ebizwa nge Russula kunye nezinye ezininzi.
Azityiwa zonke iinkowane ezinemivuzo ebalulekileyo, kwaye kufuneka kuqatshelwe xa kukhiwa iinkowane zasendle. Kucetyiswa ukuba kufunwe iingcebiso kwingcali yeenkowane okanye unompilo ngaphambi kokutya iinkowane ezikhiwe endle, nokuba azokutyiwa nesidlo okanye amayeza na kakade.
Translaetd by Zizipho Silwana