Na uyu munna ndi nnyi ane a mangadza vhathu vhoṱhe? Vha ralo vho Advocate George vhe vha ḓo shuma na vho-Mandela lwa tshifhinga tshilapfu vha dovha vha vha vhone vhe vha ḓo vha imelela kha Rivonia Trial mathomoni a ṅwaha wa 1960 zwe zwa ḓo sia vho-Mandela vho gwevhiwa u dzula dzhele lwa miṅwaha ya 27, hezwi vha tshi vha ṱalutshedza kha heneaḽa maḓuvha vha ri ndi munna mulapfu, ono kona u ambara, ane avha na vhuḓifhulufheli vhane vha dzulela uvha vha tshi khou amba na vhathu u thoma Alexandra na Soweto vhukati.
Vho-Bizo vha amba zwinzhi nga ha vho-Mandela kha thelevishini kha tshititshi tsha E-TV kha programme ya Third Degree vha na Debora Patta nga dzi 5 dza fulwi 2005. Vha ri ndi munna ane na nga mufuna vhukuma na dovha na takalela uvha hone hawe. Vho vha vha tshi ḓivhiwa nga uvha murangaphanḓa wa vhaswa vha ANC.
Vho-Debora Patta vho ḓo limuwa uri vho-Bizo kha bugu yavho ine ya pfi Odyssey to freedom vho ṱalutshedza vho-Mandela sa muthu ane asa awele; vha ḓo ambara suit yavho ḓuvha ḽoṱhe na hone vho vha vha tshi dzula vho farekanea nga zwa mulayo zwe zwa ḓo ya phanḓa na musi vha thumbuni ya lukhohe.
“Nndi zwa vhukuma” vha ralo vho Bizo vho vha vha tshi dzulela u sumbedzisa vhathu uri vhathu vhane vha khou tsikiwa vha fanela u farana vhavha tshithu tshithihi ri nga si takalele ulwa nga tsha vho riṋe ngeno ri tshi khou tsikiwa. Vho Bizo vho ḓo swika he vha amba nga ha muvhuso wa tshiṱalula.
‘Vho vhona uri arali vha nga valela vharangaphanḓa Robben Island vha ḓo vha vho kwashekanya zwoṱhe. Vho ita vhukhakhi. Vho mbo ḓi tou vula tshikolo kha vha lwela mbofholowo ngauri vha vhuya vha bva dzhele vha khou isa phanḓa vho zwi vhona nga muhumbulo wa vho-Mandela na vhurangaphanḓa havho.
Vho Debora patta vha vha vhudzisa ndi zwifhio zwine vha zwi ṱhonifha vhukuma kha vhuṱama havho na vho-Mandela? Vha fhindula vha ri. Vho ntsumbedza nḓila nga u thonifha.
Na u dzulela u amba uri ḽiṅwe ḓuvha vhathu vha Afrika Tshipembe vha ḓo vhofholowa, na vha tshena vhane vho sumbedza uvha dzi thama navho vha ḓo vhofholowa, kha vhathu zwavho vhane vho ḓi ṋekedzela sa zwe navhone vha ita na u sumbedza uri hu ḓo vha na mbofholowo na kha havho vhutshilo.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe