Vha San

© Shem Compion

Vhathu vha San ndi vhone vhathu vho u thoma u dzula Afrika Tshipembe, vhane vho dzula lwa minwaha ine ya fhira 20 000, vha San vho no kunga vhathu vha anthropologists na vha media nga u kona havho u tshila tshifhinga tshilapfu na u kona u zwima na uvha na lupfumo nga zwithu zwa mvelo na maluvha a Afrika tshipembe, na u pfuma ha zwithu zwa vho zwa sialala.

Huna lutendo lwa uri lwa minwaha minzhi vhathu vha San kha soga la Kalahari la Botswana na Namibia ho vha hu vhadulu vha vhathu vha fugitive vhane vho pfuluwa vha tshi khou todana na madi kha zwipida zwa Afrika tshipembe. Zwavhudi-vhudi, vha ngudo dza vhathu vho fara vhutanzi ha uri Kalahari ho no dzuliwa vhukuma nga vhathu vha vha zwimi lwa minwaha minzhi vhukuma.

Havha vhathu vho gudiwa vhukuma nga vha u ita dzi ngudo, vha tshi khou toda u divha uri zwi tangana hani zwa u zwima na zwa vhadzimu. Vha San ahuna zwithu zwine zwo wanala zwine zwa khou tshila, sa vhathu vhanwe vha ya kona ushandukisa zwithu kana nyimelo. Vha zwimi vha Kalahari namusi vhana vhutshilo ha zwithu zwa kale, fhedzi avho ngo khethuluswa kha vhutshilo ha zwino na ikonomi ya tshelede.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe

Lutendo na Vhurereli zwa Vhathu vha San

Huna u fhambana hu hulwane kha vhurereli kha zwigwada zwa vhathu vha San, fhedzi hu di vha na zwithu zwine vha zwiita zwine zwa fana naho zw...more

Zwa u Penda Mabako zwa vha San

Zwioliwa zwine zwa mangadza zwine zwo siwa zwo itwa kha matombo na dzi mbondo dza mabako na madzulo ndi zwithu zwine zwa mangadza zwine zwo ...more

Matshilo a Vhathu vha San

Nga kha zwifhinga na u fhambana ha fhethu, vhathu vhane vha vha vha San vho no dzula nga ndila dzine dza fhambana; vhane vha bva kalahari as...more

Vhathu vha San

Vhadzimu vha vha San hu dzhiwa uri ndi vhone vhathu vha u tou thoma u dzula Afrika Tshipembe, nga tshifhinga tshine ho itwa zwa dzi ndingo d...more