Pfulo ineya vha uri i khou langiwa zwavhudi, iya vha ina zwivhuya zwine ya vha i tshi khou zwiita kha mutakalo wa zwifuwo zwi tshi swika na hune zwa vhuya na kha vhathu bulasini, zwi dovha hafhu zwa vhuyedza kha u kona u vhona u bvelela ha u dura ha u tavhiwa ha pfulo.
Nga nnda ha u lugisela uri u tavhe zwithu zwine zwa vha zwa maimo antha na u bveledziwa ha pfulo, ndi zwavhudi ushumisa u langa zwine zwa vha uri zwi khou elana na lushaka lwa tshimela, zwifuwo zwine zwa khou tea ula na zwine mavu avha zwone, u vha hone ha madi na mutsho.
Musi u tshi khou lugisela pfulo nntswa kana u linga zwithu zwine zwa do vha zwa tshi zwino, u fanela u zwiita fhethu hune ha vha hutuku u thoma. Azwi nga do tou lelulwa uri u kone u langa fhedzi, fhedzi zwi do vha zwina mbuyelo vhukuma na u leluwa uri u kone u zwihulisa musi u tshi vhona dzi mvelelo.
U Langa Tshene kha Pfulo
Zwine zwa vha zwavhudi, pfulo i fanela u vha yo tsitsikana hu tshi khou thivheliwa uri hu songo mela tshene. Zwa u i lela zwi nga sia mavu asi tsha vha avhudi. Hezwi zwi amba uri u fanela u langa tshene kha bulasi lau arali zwi tshi khou todea.
U fanea u humbua uri u vha hone ha tshene zwi ya vhangiwa na nga u sa vha hone ha dzi pfushi kha mavu, sa tsumbo, muri wa fumaria une wa mfuna u dala ha potassium kha mavu. Muṱoli wa mavu uya kona u amba ndila ya vhudi ine wa nga kona u nyora ngayo zwine zwa nga thusa kha u langa tshene.
Unga kona u langa tshene na nga u shumisa mishonga. Matari ane avha uri o vulea a tshene aya vha atshi khou tou toda mishonga ya u fafadzela kana wa zwiita nga khalanwaha. Zwa u shela nga tshifhinga tshine tsha vha uri tsho fhambana kha nwaha zwi ya thusa uri hu songo vha na u mela ha tshene, nga u fhambana ha dzi khalanwaha.
U Langiwa ha Pfulo ine ya Khou Shuma
A u faneli u tenda zwifuwo zwi tshi la kha pfulo ine ya khou tou fhedza u tavhiwa kana u liwa nga maanda hayo. Zwi tshi khou bva kha zwimela u nga lindela tshimela tsha vha tsho no hula u swika 20 cm nntha ha mavu. Havha na zwinwe zwimela zwine wa fanela u liwa zwi fhasi ha 10 cm zwine zwa tou nga u vulea ha tshanda. Hezwi zwi vha zwi tshi khou itela uri tshi kone u hula zwavhudi hafhu. U fanela u sedza na mbalo uri dzi sa tou la fhethu huthihi dzi nnzhi. Hezwi hu nga vha kholomo nnthi kha 3 hecta.
U shandukisa pfulo
U fanela u khethekanya pfulo dza bva zwipida zwo fhambanaho uri dzi kone uvha na hune dza hu ḽa hunwe hu sa khou ḽiwa lune lwa swika vhege dza rathi. Unga kona u shandukisa zwifuwo uya nga dzi gammba, wa dzi bvisa musi pfulo yo no vha pfufhi.
U nyora pfulo
Zwi tshi khou bva kha u toliwa ha mavu, zwi nga vha zwithu zwa ndeme u engedza pfushi kha mavu. Hune ha vha hu tshi khou shumiswa dzi legume sa tshipida tsha pfula ya u tanganiswa, zwi nga si vhe zwa ndeme u engedza nitrogen. Vhanwe vhafuwi vha ya limela pfulo ya vho fhasi nga murahu ha u liwa uri vha kone u kwashekanya manyoro uri a phadalale.
U lugisela u shumiswa ha pfulo
U shandukiswa ha pfulo zwi ya la tshifhinga. Hezwi zwi ya bva kha u fhedza u shumiswa ha pfulo sa tsumbo furu kana silage na tshimela tsha u tanganiswa sa tsumbo hafhu mahatsi na dzi legume na tshifhinga tsha u hula ha dzi legume.
Zwi ya vha zwi tshi khou la tshifhinga, ndi musi hu tshi khou vhuya tshimela sa pfulo. Tshimela tshiswa tshi nga mela? Kana wa tou hasha mbeu, zwa u hasha mbeu ndi musi u tshi khu tavha tshimela tsha pfulo kha pfulo ine ya vha uri yo no vha hone u songo thoma wa dina mavu, kana u ita dzi ndunduma dza u tavhela.
Zwa u tanganisa zwimela, zwi tanganiswa zwa fhedza zwi tshi khou hula zwothe. Zwinwe zwa kaniwa hu tshi itwa silage, ngeno zwinwe zwi tshi khou tendelwa u hula uri hu kone u vha na pfulo.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe