Tshibveledzwa tsha Tilapia na Vharengi vha Hone

© Walters Art Museum

U liwa ha Tilapia zwi khou dala vhukuma uya i wana na kha dzi restaurant dza zwiliwa, na kha zwikepe, zwibadela na zwikoloni. Iya rengiswa i tshikha di vha thethe kana yo oma (yo fhelela i songo thoma ya vhewa) sa tshiimiswa tshine tsha vha tsho fhelela u fana na parmesan-crusted na dzi fish fingers na kha zwikoti.
Zwinwe zwishumiswa zwine nazwone zwi ya itwa nga Tilapia ndi fish meal na mapfura a khovhe. Nga mulandu wa uri iya fasheswa vhukuma na u dura ha zwithu zwine zwa wanala madini, ine ya vha yo vhewa ndi yone ine ya nga fhedza i tshi khou rengeswa u fana na dzi hake. Ndi khovhe ine ya vha ya maimo a nntha omega-3 ine ya vha i tshi khou bva kha tilapia i shuma kha u khwathisa juice ya swiri na kha Honduras biodiesel iya dovha ya shuma na kha zwa vhufuwi.

Zwibveledzwa zwa Lukanda lwa Tilapia

Iya ita mukumba une wa divhea vhukuma kha la Brazii. Lukanda lu ya kona u bva lwa itwa mivhala ya shuma u ita zwithu zwa mukumba u fana na mabannda, zwipatshi na zwiambaro.
Zwinwe zwithu zwine zwa vha zwa ndeme zwine zwa itwa nga tilapia ndi collagen ine ya vha i tshi khou bva nga ngomu ha lukanda lwa khovhe, mashango a europeans vho bva kha u ita collagen nga zwifuwo zwa hayani vha tshi khou shavha u tangana na dzine dza vha uri dzi khou penga dzi kholomo, uya nga ha muvhigo wo itwaho nga 2008 nga gudedzi la Arizona. Collagen ya khovhe iya thusa na kha u ita mushonga wa manwe a malwadze.
Munwe mudivhi vhukuma wa mishonga wa gudedzi la Califonia, Davis o shumisa zwavhudi Tilapia sa banditshi ya u lafha zwilonda kha zwifuwo zwine zwa vha uri zwo vhaisala zwa daka. Hezwi zwithu zwo itwa na kha la Brazil musi huna thahalelo ya mishonga vha tshi vhudziwa upfi vha tshi lafha zwilonda vha nga shumisa lukanda lwa tilapia na musi arali wo tou swa.

U Liwa ha Tilapia Afrika Tshipembe

Nga mulandu wa usa liwa nga maanda ha khovhe Afrika Tshipembe nga mulandu wa usa vha na ndivho, khovhe hei a i thu tou divhea vhukuma Afrika Tshipembe. Hunenya rengiswa nga maanda ndi kha mavhengele a vhathu vhane vha bva nnda vhane vha vha Afrika Tshipembe na vhathu vhane vha tou vha uri ndi vhali vhahulwane vha khovhe. I ya rengiswa na kha mavhenegel ane avha uri ndi mahulwane u fana na Woolworth.
U todea nga huhulu ha Tilapia hu khou thoma uvha hone, nga maanda ngauri inga kona u vala tshikhala tsha Hake nga mulandu wa uvha na zwithu zwine zwanga nama na usa dura hayo.

U Bviswa ha Tilapia i tshi ya kha Manwe Mashango

Uya nga vha Department of Agriculture, Forestry and Fisheries (DAFF) Aquaculture Handbook 2016 Afrika Tshipembe iya bvisa Tilapia ine ya nga swika 325 ine ya vha na ndeme ya R3.5 million nga 2015. Vhane vha dzhena kha tharu dza ndeme ho vha hu Botswana (196 tons), na Democratic Republic of Congo (79 t) na China (22 t).

U dala ha ine ya vha i tshi khou endedziwa ho hula nga 323% nga u dala ha dza u dzheniswa na u dala ha mabulasi kha la Afrika Tshipembe.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe