U Ṱavha
I ṱavhiwa nga mbeu.Ku Ṱavhele
Unga ṱavha nga u tou ṱavha nga mbeu khathihi kana wa thoma wa ita zwiraba wa kona u zwi bvisa zwo no ita wa zwiisa tsimuni.Usiana
Zwimela zwi siana 50 uya kha 75 cm kha dzi row dzine dza vha 100-200 cm kule na kule. Hezwi zwi vha zwi vhukati ha zwimela zwine zwa vha zwi 4000 na 6000 zwa cantaloupe nga hectare. Hu fanela u siiwa nḓila uri hu tshimbile na dzi goloi na musi hu tshi kaṋiwa.Tshifhinga Tsha U Ṱavha Nga Mbeu
Unga ṱavha khathihi nga mbeu ubva kha nwedzi wa Ṱhangule uya kha Ḽara kha ḽa Afrika Tshipembe. Unga ṱavha mbeu nga u thoma wa ita zwiraba kha dzi thirei kana wa isa green house ubva mathomoni a Fulwana uri zwiraba zwi vhe zwo no luga nga nwedzi wa Ṱhangule uri zwi dudele.Tshifhinga Tsha U Tavha Zwiraba
Hetshi ndi tshimela tsha musi hu tshi khou fhisa unga thoma u ṱavha nga nwedzi wa Khubvumedzi u swika vhukati ha Nyendavhusiku. Fhethu hune ha dudela hune Luṱabvula lu ya ṱavhanya u swika unga thoma u ṱavha vhukati ha nwedzi wa Ṱhangule.Tshifhinga Tsha U Hula
Tshifhinga tsha u hula ubva kha mbeu u swika kha u bveledza hu vha hu vhege dza 12 kha vhupo vhune ha dudela uya kha vhege dza 15 kha vhupo vhune ha sa ṱavhanye ho dudela.U Nyora
Ndi zwavhuḓi uri hu thome hu ṱoliwe mavu uri hu kone u vhonala uri mavu aṱoḓa pfushi ya hani. Nḓila ya khwiṋe ya u kona u tevhela kunyorele ndi hei:Zwa u nyora, lime na manyoro wa lima u tshi khou lugisela mavu lwa maḓuvha ane aswika vhege dza rathi hu saathu ṱavhiwa. Unga shela zwithu zwine zwa swika 750 na 1000 kg ya 2:3:4 (27) wo ṱanganiswa nga hectare zwi ya phaḓaladzwa uya kha dzi row dza zwimela zwa shumiselwa na dzembe uri zwi ṱanganye hoṱhe zwine zwa swika 20cm ya mavu hu saathu ṱavhiwa, uri tshimela tshihule tshi vhe na mitshelo. Nga murahu ha vhege nṋa kana dza rathi ho ṱavhiwa unga shela hafhu 300 uya kha 500 kg ya 2:3:4 (27) nga hectare uri zwihule zwavhuḓi zwi vhe na mitshelo. U fanela u lavhelesa u aluwa na mitshelo arali huna zwine zwa kha ḓi ṱoḓea unga dovha wa shela lwa vhuraru 350 kg nga hectare ya Potassium Nitrate uri zwihule zwavhuḓi na mitshelo ya hone i hule zwavhuḓi. Kha hetshi tshipiḓa mitshelo i vha i tshi khou hula zwimangadzaho unga kona u shela Potassium Chloride wa litsha Potassium Nitrate. Kha tshipiḓa hetshi tsha nga murahu ndi zwa ndeme u nyora uri mitshelo ivhe ine yavha ya maṱhakheni u fhira u hula ha muroho wone uṋe.
U fanela u humbula uri hu tshi fhedza u nyoriwa hu ya sheledzwa.
U Sheledzwa
U fanela u sheledza hu saathu ṱavhiwa na nga murahu ha musi ho ṱavhiwa. Musi u tshi khou ṱavha zwi vha zwi tshi khou fhungudza mutsiko wa u oma ha mavu u fanela u fhungudza mutsiko wa mavu. Arali zwi tshi nga konadzea u fanela u vhea meter ya u kona u vhona uri mavu ana mutsiko na luvhili nga vhege wo fara na tshipeidi.U sheledza hune havha uri ho linganela ndi vhukati ha 25 na 35 mm nga vhege. Zwi tshi khou bva kha lushaka lwa mavu hezwi zwinga itwa luvhili kana luraru nga vhege.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe