Dzina
Serval [Leptailurus serval]Tshivhumbeo
Ndi phukha tsekene ine yo ima ya vha 500mm kha mahaḓa. Muṱana,thumbu na mutshila zwi na muvhala wa goḽidi na mavhala a buraweni uḓa nga hafha kha mutshilitshili wayo. Na zwithoma thoma zwitsu kha mutumbu na kha mutshila.Ya vha na milenzhe milapfu ine vhulapfu hayo hu tshi khou yela nnṱha ndi 3m, ngeno kha mahaḓa yo ima 20 inches. Ya vha na ṱhoho ṱhukhu ine yo lapfa na nḓevhe dza tshipulumbu dzine dza vha na mavhala vhala matsu na matshena. Ho wanala uri iya kona u ita nyambedzano na dziwne dza hayo nga mavhala ine ya vha na o kha u kona u ḓivhana. I funesa u dzula fhethu hune ha vha na maḓaka o pinzanaho.
Kuḽele
I funesa zwikokovhi, nga maanḓa na mbevha, zwiṋoni, makumba, zwiḓula, zwikhokhonono, zwikokovhi zwiṱuku na khovhe dzi ḽelwa u fhedza kuḽele kana lutamo.Kubebele
I beba vhana ubva kha vhararu uya kha vhaṋa, vhabebiwa vho kuvhatedziwa nga mahatsi kana fhasi ha mahatsi. I ḓi hwala lwa maḓuvha a 68-72. Dzi beba vhuria vhu tshifhela. Musi I tshi beba I ya pfulusa vhana u itela u vha tsireledza hezwo zwiita uri ku ṱhogomelele kwa vhana ku konḓe nga maanḓa.Sa Didingwe mme u alusa vhana a eeṱhe, a tou ita atshi bva atshi ya u vha ṱoḓela zwiḽiwa. musi vhana vho no hula lune vha nga kona u ḓi zwimela mme uya pandela vha tshinna u thoma kha muṱa. Dza tshisadzi dzi ya dzula na mme u swikela zwi tshi vhibva lwa vhudzekani. Vha kona ha u pandeliwa uri na vho vha yu thoma yavho miṱa.
Kuitele
Dzi funa u tshila dzi dzoṱhe nga nnḓani ha zwifhinga zwa nzeo zwi ya kona u ṱangana. Nnzhi dzi ya kona u swaya hune dza dzula kana u zwima hone hune ha vha uri ndi 15-30square m. Musi dzi tshi zwima a dzi lavhelesani zwifhaṱuwo. Zwa u swaya zwiitiwa nga murundo. Dza tshinna dzi zwima fhethu huhulwane u fhira dza tsadzi. Dzo khethefhala dza dovha dza shona zwifhinga zwinzhi ui wana I yoṱhe. kha fhethu hune ha nga afrika hune hedzi phukha a dzi ngo tswenyiwa dzi ya kona u vhonala nga maḓautsha ḽi tshi khou tsha.Ndi phukha ine ya pfa nga maanḓa, iya pfa na zwipondwa zwayo zwi tshi kha ḓi vha fhasi mavuni. Ya vhuya ya pfa zwiponda, I ḓo sendela I tshi khou thobila ya kona u tshi fhufhela, kanzhi dzi ya tamba nga zwiḽiwa zwazwo musi zwi saathu zwiḽa, heyi phukha ina maipfi manzhi o fhambananaho, tshinwe tshifhinga ndi ḽisekene, tshinwe tshifhinga ndi ḽi denya tshinwe tshifhinga I tou lila I tshi khou vhidza dzinwe. Musi yo tshuwiswa iya kona u khuduluwa ya vhidzelela vhukuma.
Ndowelo
I funesa fhethu hune ha vha na mahatsi malapfu, ho thabaho. Dzi funesa fhethu hune ha vha na nḓowelo yo ḓoweleyaho.Hune dza wanala hone
Kha ḽa Afrika Tshipembe dzi wanalesa Northern Province, Mpumalanga,Kwazulu natal, Drakensberg na Lesotho. Dzi dzhiiwa sa phukha dzine dza konda u wanala uya nga ha South African Red Data Book.Phondi
Maswina mahulu ayo ndi phele,mabwa a ḓaka na nngwe.Tshitatisitiki
Dzina ḽa tshiLatini: Leptailurus servalTshileme (tshisadzi): 8,6-11,8 kg
Tshilemem (tshinna): 8,6-13,8 kg
Vhulapfu (tshisadzi): 110 cm
Vhulapfu (tshinna): 110 cm
Tshifhinga Tsha u ḓi Hwala: Minwedzi mivhili
Mbalo ya Vhana: 1-3
Nzudzanyo: Carnivore
Muṱa: Felidae
Kubebele: Ṅwana muthihi kha vhaṋa vha ya bebiwa nga ṅwedzi wa tshimedzi uya kha lambamai nga murahu ha u ḓi hwala lwa minwedzi miraru.