ANC ya Thoma Hafhu u Shuma
Ubva nga ṅwedzi wa Fulwana nga ṅwaha wa 1986 vho-Nelson Mandela vho vha vha tshi vhonala vha tshi khou amba na miraḓo ya muvhuso, nge hetsho tshifhinga vho vha vha tshi khou amba na minister wa zwa mulayo vho Kobie Coetzee, vha dovha hafhu vha mba na Minister wa Constitutional Development vho-Gerrit Vijoen vha vha na muṱangano na muprisidenthe wa states vho-P.W. Botha nga Fulwana 1989 Tuynhuys.
Nga Ṅyendavhusiku 1989 vha ṱangana na muprisidenthe muswa ane avha vho-FW De Klerk. Nga dzi 2 dza Luhuhi 1990 muprisidenthe vho-De Klerk vha ḓo amba nga u sa tsha iledzwa u shuma ha ḽihoro ḽa ANC na maṅwe mahoro musi vha tshi khou amba tshipitshi tshavho tsha u vula phalamennde.
Vho-Mandela vho bviswa dzhele nga dzi 11 dza Luhuhi 1990. Vho-Mandela na zwezwo vho mbo ḓi thoma u amba na vhathu u thoma Kapa, Soweto na Durban zwe zwa ḓo vhidza zwigidi zwa vhathu.
Zwa isa kha Khetho dza 1994
Miṅwaha ine ya tevhela u swika 1994 vhathu vho vha va tshi khou shuma vhukuma. Vho-Mandela vho tshimbila na ḽoṱhe ḽa Afrika Tshipembe na maṅwe mashango ane avha nnḓa, vha tshi khou ṱangana na vhathu vhane vha vha vha ndeme kha muvhuso na ANC. Vho thoma nga lwendo lwa uya Lusaka uya u ṱangana na miraḓo mihulwane ya ANC.
Vha tshi fhedza vha ya vha dalela muprisidenthe wa ANC vho-OR Tambo vhane nga hetshila tshifhinga vho vha vha Sweden, fhedzi vho mbo ḓi tea u fhungudza madalo avho nga uri vhathu vha Afrika Tshipembe vho vha vha si tsha kona u dzulisea. Nga ṅwedzi wa Shundunthule 1990 vho-Mandela vho mbo ḓi fara muṱangano he ha vha hu tshi khou ambiwa na vharangaphanḓa vha muvhuso hangei Groote Schuur.
Nga ṅwedzi wa Fulwi vho-Mandela vha ṱanga lwendo lwavho lwa uya Europe vhubvaḓuvha ha America na Afrika. Hoṱhe he vha vha vha tshi khou tshimbila hone vho vha vha tshi ḓivhiwa. Nga ṅwaha wa 1992 vho vha vha tshi khou ḓiisa phanḓa na madalo avho, vha ya Tunisia, Libya na Morocco. Vhone na muprisidenthe vho-FW De Klerk vhoṱhe vho ḓo pfufhiwa nga Houphouet-Boigny Peace Prize kha ḽa Paris nga dzi 3 dza Luhuhi.
Nga tshenetsho tshifhinga havha vhanna vha dovha vha ya muṱanganoni we wa vha u tshi khou itelwa Switzeland wa World Economic Forum kha ḽa Davos. Nga dzi dzi 13 Lambamai 1992, vho-Mandela vho ḓo vhidza vho ramafhungo he vha ḓo amba uri vhone na mufumakadzi wavho vho-Winnie vho tendelana uri vha khou fhambana nga mulandu wa dzi phambano, dze vha vha vha tshi khou ṱangana nadzo miṅwedzini yo fhiraho.
Ha Sainiwa Mulanga wa u Tendelana
Nga ṅwedzi wa Khubvumedzi 1992 vho-Mandela vho mbo ḓi amba uri vho ḓi lugisela u amba na vho-De Klerk arali vha tenda zwa u vheiwa fhasi ha zwihali vha bvisa na vhathu vhoṱhe vhane vha vha vha polotiki vha re dzhele. Vha ṱangana nahone mafheloni a ṅwedzi ha kona uvha na u sainiwa mulanga wa u tendelana nga havha vharangaphanḓa vhavhili, zwe zwa ita uri zwe zwa vha zwo imiswa zwi mbo ḓi thoma u shuma.Khetho dza uvha muPrisidenthe
Nga ṅwedzi wa khubvumedzi 1993 vho-Mandela vho ḓo ya u dala kha ḽa America. Vha amba na vho ramabindu uri vha kone u takula Afrika Tshipembe. Musi ṅwaha wa 1993 u tshi vho ya u fhela na mathomoni a ṅwaha wa 1994 vho-Mandela vha thoma zwa u amba zwivhuya nga ANC vha tshi khou itela khetho dzine dza khou ḓa, vho vha vha tshi kona u amba huna vhathu vhanzhi vhukuma.
Khetho dza u tou thoma dzine ha tendiwa muthu muṅwe na muṅwe atshi khetha hu sina ndavha uri ndi mumini. Nga dzi 9 Shundunthule 1994 vho-Mandela vho mbo ḓi khethiwa kha uvha muprisidenthe wa Afrika Tshipembe. Kha tshifhinga tshe vha ḓo vhewa uvha muprisidenthe zwo itelwa Union Building pitori nahone ho vha huna vhathu vhanzhi vhukuma vha saathu vhoṅwa tshi tshetsho.
Musi vha tshi khou amba tshipitshi tshavho vho-Mandela vho ḓo vhidza tshifhinga tsha u fhola vha amba uri kha muvhuso wavho ahu nga ḓo vha na tshiṱalula. Vha fulufhedzisa uri muṅwe na muṅwe ane a dzula Afrika Tshipembe atshimbile a sina nyofho.
Ḓuvha ḽi Vhavhaho
Nga ṅwaha wa 1999 vho-Mandela vho mbo ḓi ḓi rula mushumo, fhedzi vha ḓiisa phanḓa na u amba nga ha mutakalo na pfunzo. Zwine zwa vha vha ndi musi vho-Mandela vha tshi lovha nga ṅwedzi wa Ṅyendavhusiku nga dzi 05 2013 vha na miṅwaha ya 95. Afrika Tshipembe ḽa lilela u ṱuwa ha munna wa mafunda. Nga kha Nelson Mandela foundation na Nelson Mandela Children's Foundation vho aḓela vha kha ḓi tshila na ṋamusi.Translated by Khalirendwe Nekhavhambe
Muṅwe na muṅwe u amba nga khetho dza 1994 dzine dza vha uri adzina tshiṱalula nga lukanda sa ḓembe....