Mpfula ikuwa ka mathonsi ya mati lawa yanga kula nyana kufika eka 0.5 mm. Loko mathonsi yakona yari yantsongo ya vuriwa switsutsutsu.
Mimpimo ya mpfula yihlamuseriwa hi leyi vevukaka, yale xikarhi na mpfula ya matimba naswona swiya hiku kune mpfula yotani hi hikwihi eka nkarhi woringana awara. Xikombiso mpfula yo vevuka hiloko yiri - 2.5 mm, yale xikarhi - 2.8 kuya eka 7.6 mm kutani ya matimba – yitlula 7.6 mm hi awara.
Kuya hiva South African Weather Service, 1 mm ya mpfula yi ringana na 1 litre ya mati eka ndzhawu ya 1 m x 1 m leyinga khulukiki, kunghenelela kumbe ku haha ka mati.
Ku Vumbiwa ka Mpfula
Mpfula yi endliwa hi mapapa. Mapapa ya hlengeletana loko mimoya leyi tsakama ka yi tlakuka. Ku tsakama ka kula, hikuva kuri na ntshikelelo wale hansi eka xibakabaka, kutani ku hola. Moya lowunga hola wu hundzuka nkahelo naswona laha hilaha kusungulaka kuva na mati. Condensation hiloko mathonsi ya mati ya vumbeka eka ndzhawu leyinga hola. Loko condensation yiya emahlweni, mathonsi lawa ya mati ya sungula ku tala kufikela yava yotala swinene ya tikela moya lowu yaka ehenhla kutani ya wela ehansi.Mapapa
Mapapa ya Stratiform yafana na nkumbanaswona ya funengeta ndzhawu yikulu swinene. Mapapa ya Stratiform ya vumbeka loko tileyara ta moya tiboheka ku tlakuka eka tindzhawu tikulu laha yatalaka ku endla tileyara. Loko leyara yale henhla yi tsakama kutani kutlakuka kuya emahlweni, stratiform ya tisa mpfula yotala kumbe snow.
Cumuliform, lawa yanga xirhendzevutani kumbe ya xivumbeko xa dlhulupu, yatala kuva kona ehenhla. Kufamba famba kawona swiendla leswaku kuva na ntlimbano, wo leha, mapapa ya cumulonimbus ya tisa ku dzinda ka tilo.
Mavekiwelo ya Mpfula
Mafambelo ya mpfula
Ku endliwa ka mpfula swihumelela loko moya lowu tsakamaka wutlakuka kusuka eka xivumbeko xa misava. Cumulonimbus kumbe cumulus yavakona naswona mpfula ya na hi xivumbeko xaku dzinda lokuntsongo.
Ku dzinda na rihati swifambelana na mimoya ya matimba, yo tiya, timfpula ta matimba nkarhi wun’wana na xihangu. Eka tindzhawu tale mananga, mathonsi ya mpfula ya hundzuka tilo leri dumaka naswona yanga lahleka yanga se fika nale misaveni. Timpfula totano tihumelela hi minkarhi ya ximumu eka tindzhawu leti hisaka laha kungana nhlangano wa kutsakama ka moya naku hisa.
Mpfula ya Orographic
Mpfula ya Orographic yivakona loko mimoya leyi tsakamaka yi hlohleteriwa etintshaveni. Mapapa ya Nimbostratus ya vumbeka kutani kuna mpfula hala ku hungaka moya entshaveni. Mpfula yile hansi swinene hala moya wu hungelaka ehansi entshaveni. Ndzhawu leyi yitekiwa tani hi ndzhuti wa mpfula.
E Little Karoo, kusuhi nale Oudtshoorn, i xikombiso xikulu swinene xa ndzhuti wa mpfula e Afrika Dzonga. Timpfula letinaka etlhelo rale lwandle hile tintshaveni ta Outeniqua Mountains tingava tiri ehenhla ka 1 000 mm hi lembe, kambe eka tindzhawu totala ta Little Karoo, hile ka tlhelo lerin’wani ra ntshava, yile hansi ka 200 mm.
Timpfula ta Frontal kumbe Cyclonic
Timpfula ta frontal kumbe cyclonic tivangiwa hi ntshikelelo lowuntsongo wa moya eka ti cyclones. Leswi swihumelela loko moya wokufumela wuhlangana na lowu titimelaka kutani kuva na cyclone, maendlelo lawa yangana ntshikelelo wuntsongo exikarhi xikan’we nantshikelelo ehandle kayona.
Moya wohisa wuboheka kutlakuka wuva ehenhla ka moya lowu tlimbekeke wo titimela. Moya lowu tlakukaka exikarhi wa hola, wu endla mapapa ya nimbostratus kutani swiendla leswaku kuva na mpfula ya matimba eka ndzhawu yoleyo.
Translated by Ike Ngobeni