Ku Loveka Swakudya Endzeni ka Swihalaki

Pickles iku loveka swakudya endzeni ka swihalaki leswingana munyu kumbe acid leswi sivelaka kuva swibola. Switlhela swipfuna ku hlayisa xikan’we naku cinca ka nantswo kumbe xivumbeko xa swakudya.

©Adam Jones

Ku Loveka Swakudya Naku Virisa

Kuhambana exikarhi ka ku loveka swakudya naku virisa swakudya hileswaku swakudya leswi lovekiweke swiva swinga hundzisiwangi eka ntirho wo virisa lowu vangiwaka hi ti microbes leti pfunetaka. Swakudya leswi virisiweke swinga, hambiswiritano, tlhela swi lovekiwa endzeni ka vinegar leyingana munyu endzhaku ko virisiwa.

(Nhlokomhaka yo virisa yi khumbiwile eka tsalwa rinwani eka matsalwa ya Food Processing).

Swakudya Leswi Hlayisiweke Endzeni ka Swihalaki

Matsavu yan’wana na yan’wana loko kungari hinkwawo, xikan’we na mihandzu yin’wana na swakudya swinwana, swinga lovekiwa. Matsavu ya ndhuma eka mu lovekiwa ya katsa beetroot (blanch to remove the skin), cucumbers, artichokes, peppers, capers, okra, radishes na tinyala.

Matamatisi ya cherry yanga vekiwa yate tano, ti carrots tinga vandliwa kutani titsemeleriwa ti endiwa ti matchsticks kumbe swirhendzevutani, loko matsavu ya rihlaza kufana na asparagus kumbe tinyawa naswona swi endliwa tano kuringana timinete tokarhi loko tingase titimetiwa eka mati yotitimela loko tingase lovekiwa.

Mihandzu leyi lovekiwaka yi katsa ma apula, mapecisi (blanch to remove skins), swikwavava, kalavatla, xihenge na makuwa. Swakudya swinwana leswi vuyeriwaka hiku loveka swikatsa ti nasturtiums, fiddlehead ferns, nyama yofana na nguluve na hlampfi xikan’we na tofu na matandza.

Swi swekiwa swinwana swikatsa beetroot endzeni ka swihalaki swo lovekela eka swona swotani hi matandza lawa ya virisiweke leswaku kuta huma muhlovo lowu wa pink wuya eka swikhamba swa matandza. Unga tirhisi ti cloves hikuva leswi swita endla leswaku swihalaki leswi swihundzuka swa buraweni.

Achar i swakudya swa swipayisisi swale India leyi lovekiwaka hiku tirhisa vinegar, mustard kumbe mafurha ya sesame, mihandzu (e.g. mango wa rihlaza, swihenge, limes) na matsavu (e.g. carrots, khavichi) kutani swicheriwa virivirii.

Ndlela yo Hlayisa Swakudya Endzeni ka Swihalaki

Ntirho waku loveka wu olovile swinene; swolovekela swifanele kuva kona kutani swakudya swifanele ku lulamisiwa. Hlantswa swibye swibasa kutani u chela swihumelerisiwa endzeni. Swihalaki leswi hisaka swicheriwa endzeni kutani swibye swipfariwa. Titimeta endzaku ko pfala kutani u swihlayisa laha kunga hola no va na xinyami.

Ti recipe  tin’wana ti katsa ta matsavu yotsakama kuva ya cheriwa eka ku lovekiwa loku. Leswi se swa tsavuriwa (keeping the pickling brine), swicheriwa endzeni ka swibye kutani ku cheriwa swihalaki swoloveka.

Ti recipe ta hambana kambe ya ntolovelo recipe yo lovekela yikatsa swiphemu leswi ringanaka swa mati na vinegar, chukele na munyu kungava swo engetelela loko swihalaki swivirisiwa. Swipayisisi swofana nati peppercorns, na tinyungu to oma ta coriander, bay leaves na ­mustard seeds kumbe xipayisisi xo loveka xinga cheriwa.

Vasweki vanwana va katsa na beetroot eka matandza lawa ya virisiweke leswaku kuta huma muhlovo wa pink hala handle ka matandza lawa. Unga tirhisi ti cloves hikuva ti ta endla leswaku swihalaki leswi swiva swa buraweni.

Tirhisa munyu lowu cheriwaka eka kuloveka kumbe e swikoteleni. Mimunyu yin’wana yina ti additives letinga ta endla leswaku swiva na mavaa eku heteleleni. Unga pfuki u tirhise munyu lowungana ‘reduced-sodium’.

Vinegar yobasa, apple cider, wayeni yobasa, na rice vinegar leyingana 5 percent ya acid yi tirha kahle swinene ku endlela leswaku kunga tirhisiwi balsamic vinegar. Vinegar oybasa yinge tisi ku cinca eka muhlovo, kambe cider vinegar, hambi leswi yingana nuhelo wale xikarhi, yivanga leswaku swakudya leswi lovekiweke kuva swi dziwhala.

Acetic acid eka vinegar yi hunguta ku onheka kati micro-organisms, na munyu lowungana calcium, yitiyisisa kuva swakudya swi xawula.

Mihandzu na matsavu swinga vandliwa (hi xitalo ku tirhisiwa maendlelo ya blanching) kutani yi tsemeleriwa yiva swiphizani leswintsongo kufana na ti matchsticks, slivers kumbe ti cubs. Swihumelerisiwa leswikulu swi tsemeleriwa swiva leswintsongo leswaku switakota ku hatlisa switswonga swihalaki leswi swi lovekiwaka endzeni ka swona.

Loko ku tirhisiwa swakudya swa furexe leswingahariki swintsongo, swi endla leswaku swixawula swinene.

Ku Lahleka ka Muhlovo wa Garlic Leyi Lovekiweke Endzeni ka Swihalaki

Garlic yina enzyme isoallin leyi khumbekaka loko yi hlangana na acid leyi cincaka garlic leyi lovekiwekeyiva ya muhlovo wa wasi-rihlaza. Muhlovo lowu wa wasi-rihlaza wutlhela wu vangiwa hiku tirhisiwa kati metals tin’wana kufana na copper na iron hinkwarhi wo sweka.

Hlawula garlic ya khale (less isoallin) loko u loveka, u tirhisa mati yotenga (lawa ya pfumalaka copper) naswona unga tirhisi munyu lowungana iodine, kufana na munyu wa tafula. Loko u loveka garlic, swa hlohleteriwa kuva u tirhisa munyu wa kosher ku sivela ku cinca ka muhlovo.

Mati yoka yanga tengangi na lawa yanga tala chlorine yafanele ku papalatiwa loko ku lovekiwa swakudya.

Translated by Ike Ngobeni