Dijo tše inetšego ke dijo tše inetšego ka dieleng tša letšwai goba tša boesiti tšeo di thušago go thibela tshenyo, Gape e thuša go boloka le go fetoša tatso le popego ya dijo.
Kinelo Kgahlanong le Pidišo
Phapano magareng ga dijo tša kinelo le tšeo di bedišitšwego ke gore ditšweletšwa tše inetšwego ga se tša tsenela tshepedišo ya pedišo ye e ka holago dimaekropo tša mohola. Ditšweletšwa tšeo di bedišitšwego, le ge go le bjale, di ka inelwa ka seeleng sa letswai-binika ka morago ga tshepedišo ya pedišo. (Hlogo ya thuto ya pedišo e lebelelwa ka sekwalong se sengwe ka sthepedišong ya Go šoma Dijo).
Dijo tše Inetšwego
Go nyaka go ba morogo ofe goba ofe, gotee le dienywa tše dingwe le dijo tše dingwe, di ka inelwa.
Merogo ya go tuma ya go inelwa e akaretša dipete (bosehla bja go tloša letlalong), diphara, dibjalo tše di hlabago, dipherefere, dithito tša matšoba a lewago morogo wa okra, digwere le dieie.
Ditamati tša tšheri di ka lotwa ka botlalo, digwere di ka beolwa le go ripiwa ka mahlokwaneng goba ka dinkgokolong, mola merogo ye tala ya go swana le asparakase goba dinawa di a setlhefatšwa metsotso ye mmalwa gomme tša gatšetšwa ka meetse al ehlwa pele ka ge di tsentšhwa ka kinelong ya motswakoti wa letswai.
Dienywa tše inetšwego di akaretša diapole, diperekisi (go sehlefatša go tloša matlalo), diswiri, lekgapetla la legapu, dipinenapole le difeie. Dijo tše dingwe tše di holago ka kinelo di akaretša dinastothiamo, difene tša hlogo ya go fetoga, dinama tša go swana le nama ya kolobe le hlapi gotee le tofu le mae.
Baapei ba bangwe ba oketša dipete ka motswakotiing wa letswai ya mae a bedišwego go kgetholla mmala wo mopinki llageng ya ka ntle ya mae. Efoga mahlare ka ge se se tla fetola seela sa kinole se be botsothwa.
Atšha ke kinelo ya bonko ya Maindia ya kinelo ka senatifitšing le binika, mosetata goba dioli tša sesame, (mohlala, menku o motala, dipeinapole, dikalaka) le merogo (mohlala, digwere, khabetšhe) le go nokiwa le pherefere.
Ka Moo go Inelwago
Tshepedišo ya go inela e bonolo; motswakotii wa go inela o swanetše go dirwa gomme dijo di swanetše go beakanywa. Hlatswa ditšhelo gabotse le go di tlatša ditšhelo ka setšweletša ka go tiiša. Motswakotii wa letswai go tloga fao oa tšhelwa godimo ga ditšhelo gomme tša tswalelwa. Ka morago ga go tswala fodiša gomme o boloka mo lefelong la leswiswi le fodilego.
Ditswaki tše dingwe gape di ipiletša merogo ye foreše go okeletšwa go motswakotii wa go ruthela go inela. Se ke seo se kgatelelago (go lota motswakotii wa letswai wa go inela), di tlatšwa ka ditšhelong tšeo metswakotii ya letswai ya kinelo a tloga a oketšwa.
Metswako e ya fapana eupš motswakotii wa letswai o hlakantšha dikarolo tša go lekana tša meetse le swikiri ya binika (ka getho) le letswai le seela se bedišitšwego. Mešunkwane ya go swana le mošunkwane wa pherefere peu ya go omišwa ya khorientere, matlakala a baai le peu ya mosetara goba mošunkwane wa kinelo o kgethegilego e sona se ka oketšwa.
Baapei ba bangwe ba oketša dipete maeng a bedišitšweng a tiilego go kgetholla mmala wo mopinki ka makgapetla a mae a inetšwego. Efoga matlhare ka ge se se tla fetola seela se inetše se be botsothwa.
Šomiša bolekane goba go inela letswaing. Matswai a mangwe a na le dioketšwa tšeo di ka dirago setšweletšwa sa mafelelo sa bomaru. O seke wa šomiša letswai le fokoditšwego.
Binika ye tšhweu, saeda ya apole, beine ye tšhweu, le binika reisi ya esiti ya pheresente ya 5 tše ka moka di šomago gabotse, eupša efoga go šomiša binika ya balsami. Dibinika tše tšhweu di tla hlola phetogo ya mmala, eupša binika ya saeda, le ge e le gore e na le tatso ye bonolo, e hlola dijo tše inetšego di be boso.
Esiti ya asithiki ka binikeng e fokotša tshenyego ya diphedinyana tše nnyane, gomme le matswai a nago le kalasiamo, go hlokomela bošohla ka setšweletšweng se inetšwego.
Dienywa goba merogo e ka beolwa (gantšhi mokgwa wa go sehlefatša o šomišwa) le go di ripa ka diripana tše nnyane tša go swana le mahlokwa a mollo, dikgapetla goba matšoba. Ditšweletšwa tše kgolo di ripiwa ka dikarolwaneng tše nnyane go dumelela go goga ka pela seela se inetšwego.
Dijo tše foreše tše nnyane di a šomišwa, setšweletšwa sa mafelelo ge se le bošohlo kudu.
Go Fetoša Mmmala ga Konofole ye Inetšwego
Konofole na le ensaeme isoallin yeo e iphetolelago le esiti yeo e fetolago mmala wa konofole ye inetšwego go ba botala bja leratadima-botala. Go fetoga ga botala bja leratadima-botala gape bo hlolwa ke ditšhipi tše dingwe tša go swana le koporo le sebjalo sa tšhipi ka nakong ya tshepedišo ya go apea.
Kgetha konofole ya kgale (isoallin ye fase) ge go inela, go šomiša meetse a go tistilwa (ga go dintlha tša go swana le koporo) gomme o seke wa šomiša letswai le ayotine, go swana le letswai la tafoleng. Ge o inela konofole, go eletšwa go šomiša letswaila go tšwa pele go fokotša go fetoga ga mmala.
Meetse a tiilego le meetse a tšhetšwego letswa le lentšhi le swanetše go efogwa ge go inelwa.
Translated by Lawrence Ndou