Ku Cheriwa ka Swodlaya Mitsembyani

© Louise Brodie
Ku kuma mbuyelo wa kahle, swi dlaya mitsembyani swifanele ku cheriwa kuya hi swiletelo, laha kungana switirhisiwa leswi tirhaka ntirho wofana leswi tirhisiwaka, na switirhisiwaka na switirhisiwa leswi sivelaka ku kondzeleriwa ka swidlaya mitsembyana. Swidlaya switsotswana swinga cheriwa kuva swidlaya nhova leyinga tala kumbe leyinga hangalakaka, leswi vuriwaka ti pre-emergent herbicides, kumbe ku lawula nhova leyingavaka yi mirile, leyi vuriwaka post-emergent herbicides.

Ku Chela swo Dlaya Mitsebyani Yinga se Humelela

Nkarhi waku chela ti pre-emergent herbicide swiya hi muxaka wa ku rimiwa loku endliweke. Eka mapurasi laha kunga rimiwa kuya hi ndzhavuko, kufanele kuva ku cheriwa swidlaya mitsembyani endzhaku kaloko misava yaha kurimiwa leswaku nhova yinga kumi nkarhi womila, Gavin Matthews wa tsundzuxa eka tsalwa ra yena Pre-emergent herbicides remain important leri humelerisiweke eka tsalwa ra Grain SA’s Pula Imvula magazine.
Loko kunga rimiwi, maendlelo ya ‘burn down’ yanga tirhisiwa ku dlaya nhova leyinga mila kutani ku landzela pre-emergent herbicide ku sivela leswaku nhova yinwana yingaha mili. Swikhathaleki leswaku ku tirhisiwa maendlelo ya njhani, swidlaya mitsembyani swifanele ku cheriwa hi minkarhi leyi maxelo ya tsakamaka ku pfumelela ti khemikali leswaku tinghenelela emisaveni ku dlaya mbewu ya nhova.

Ku Chela swo Dlaya Mitsembyani yi Humelerile

Post-emergent herbicides hi leswi dlayak loko swihlangana, leswivulaka leswaku swifanele ku hlangana na matluka leswaku swita kota ku dlaya swimilani. Eka tsalwa leri, Keep the enemy at bay, leringa huma eka Grain SA’s Pula/Imvula magazine, Gavin Matthews una swilemukiso leswi landzelaka kuva switirhisiwa:
Xosungula, swidlaya mitsembyani swifanele ku cheriwa hi siku leri kungariki na moya, kusivela kuva murhi lowu wuhlangana na swimilani leswi wunga kongomisiwangiki eka swona.
Swinga fani na pre-emergent herbicides leswinga fanela ku cheriwa eka maxelo lawa ya tsakamaka, kasi post-emergent chemicals tilava ku cheriwa siku dyambu ringa huma, laha nhova yinga kula swinene, leswaku tikhemikali tita nghenelela kahle. Loko nhova yiyimile kukula, murhi lowu awungavi na ntirho lowu vonakaka.
Xavunharhu, ti khemikali tifanele kutirhisiwa eka mati lawa yanga ringanela naswona hi mpimo wa thonsi. Hintolovelo, kwalomu ka 150 litres ta mati tinga tirhisiwa hi hectare eka fine mist spray kufikelela tikhemikali leti ringaneleke eka ximilani. Leswi hinkwaswo, hambi swiritano switaya hi switirhisiwa, se unga vutisa muphakeri wa wena wa ti khemikali kukuma switsundzuxo.
Xavumune, swidlaya mitsembyani swifanele ku cheriwa hi rivilo lerifanaka leswaku kungavi na ndzhawu yin’we leyinga cheriwa ngopfu kumbe ku tlangisiwa laha rivilo ariri rintsongo kumbe loko teretere leri ari fafazela ari famba hi rivilo. Xo fafazela xifanele kuvekiwa kuya hi rivilo ro haxa, leswingataya hi leswi purasi ringa tshamisa xiswona. Khume rati kilomitara hi awara i rivilo ra kahle kutirha hi rona kukatsa naku pfuna nhlayelelo.
Xohetelela, swo engetelela, swofana nati stickers, swihisiwa ku antswisa kutirha ka murhi lowu. Sticker xi pfuneta kuva murhi wu tirha ku antswa eka matluka ya nhova naswona xi susa xiave xo biha xa mpfula leyinaka endzhaku ko fafazela. Nakambe, vaphakeri va ti khemikali vafanele ku hlanganiwa na vona loko kuriku ku cheriwa ka swo engetelela swiri na nkoka naswona hi swihi swifaneleke ku tirhisiwa.
Xohetelela, van’wamapurasi vafanele ku tiyisisa leswaku vatirhisa swidlaya mitsembyani leswi lulameleke, hi marito yan’wana, leswingata dlaya nhova leyi swinga kongomisiwa eka yona naswona swingavi na xiave xobiha eka vuhumelerisi bya swimilani.

Translated by Ike Ngobeni