Tirišo Ya Dibolaya Lehola

© Louise Brodie

Go hwetša dipoelo tše kaone, dibolaya lehola di swanetše go dirišwa go ya ka ditaelo, ka ditšweletšwa tša mokgwa wa go swana ya tiro ye e fetolwago, ka ditšweletšwa tše dingwe go šitiša tlhabollo ya twantšho ya dibolaya lehola.

Dibolaya lehola di ka dirišwa go fediša mahola ao a sa bonaleng a santše a tlo mela, ye e bitšwago dibolaya lehola tša ao a sa tlo hlagelela, goba go laola mahola ao a šetšego a medile, tšeo di bitšwago dibolaya lehola tša ao a sa tlo hlagelela.

Tirišo Ya Dibolaya Lehola La Pele Ga Go Hlagelela

Nako ya ditirišo tša dibolaya lehola la pele ga go hlagelela e laolwa ke mohuta wa go lema wo o šomišitšwego. Mo dipolaseng moo mokgwa wa ka mehla wa go lema o šomišwago, dibolaya lehola di swanetše go dirišwa ka pela ka morago ga ge tšhemo e šetše e bjetšwe gore mahola a seke a hwetša sebaka sa go mela, Gavin Matthews o fa maele mo lekwalong la gagwe Pre-emergent herbicides remain important le gatišitšwe ka phatlalatšong ya kgatišobaka ya Pula Imvula ya Grain SA.

Ge o šomiša e se na goba go lema ga nnyane, sebolaya lehola sa ‘go fiša’ se ka dirišwa go bolaya mahola ka moka ao e tšweletšego go latelwa ke sebolaya lehola la pele ga go hlagelela go šitiša go mela ga mahola a mangwe. E ka ba mokgwa wa go lema wa ka mehla goba go lema ga nnyane o šomišwago, dibolaya lehola di swanetše go dirišwa ka nako ya maemo a bosa a monola go dumelela dikhemikhale go gogwa ka mabung go senya peu ya lehola.

Tirišo Ya Dibolaya Lehola Leo Le Feditšego Go Hlagelela

Dibolaya lehola leo le feditšego go hlagelela ke dibolaya lehola tša go kgoma, go rago gore di swanetše go monwa ke matlakala a lehola go fediša sebjalo. Ka lekwalong la gagwe, Keep the enemy at bay, leo le tšweletšego ka kgatišong ya Imvula/Pula ya Grain SA, Gavin Matthews o na le maele a latelago a tšhomišo ya godimo:

Sa mathomo, dibolaya lehola di swanetše go dirišwa mo letšatšing leo le senago phefo, go thibela phaphamalo ya kgašetšo ye e ka feletšago le kamano ye e fokolago magareng ga bolaya lehola le lehola.

Go fapana le dibolaya lehola leo le sa tlo hlagelela tšeo di swanetšego go dirišwa nakong ya maemo a monola, dikhemikhale tša ka morago ga go hlagelela di swanetšego go dirišwa ka matšatšing ao a hlabilego, mola mahola e golago ka maatla, ka go monola khemikhale ga botse. Ka morago ga ge lehola le feditše go mela, sebolaya lehola se ka se be le goba se be le seabe se se nnyane.

Sa boraro, khemikhale e swanetše go šomišwa ka kabelo ya meets ye botse le bogolo bja marotholotšana. Ka kakaretšo, dilitara tše ka bago 150 tša meetse di tla šomišwa godimo ga hektare ka gašetšong ye bonolo ya mouwane go hwetša khupetšo ya khemikhale ye kaone ya sebjalo. Kabelo ya meetse le bogolo bja marotholotšana di tla, le ge go le bjale, di tla laola ke setšweletšwa, ka fao kgopela keletšo ya tirišo go moabi wa dikhemikhale.

Sa bone, sebolaya lehola se swanetše go dirišwa ka lebelo la go se fetoge go phema tirišo ya go feta goba tshenyo ka mafelong moo lebelo e le go la go nanya goba tirišo ya ka fase ga ge trekere e be e otlela ka lebelo le le fetišago. Segašetši se swanetše go ba ka tshwanelo go ya ka tirišo ya lebelo, yeo e tla laolwago ke tikologo ya polasa. Dikhilometara tše lesome ka iri e ka ba lebelo le botse go šoma ka lona gomme e thuša go nolofatša peakanyo ya dikelo.

Sa mafelelo, dioketšwa, tša go swana le dikgomaretšwa, di ka šomišwa go kaonafatša go šoma botse ga sebolaya lehola. Sekgomaretši se ka dumelela sebolaya lehola go kgomarela botse matlakaleng a mahol le go tloša khuetšo ye mpe ya pula ye e nago ka morago ga kgašetšo. Gape, barekiši ba dikhemikhale di swanetše go boledišanwa le bona mo ge eba seoketšwa se a hlokagala le gore tše di feng di swanetšego go šomišwa le dibolaya lehola.

Sa mafelelo, balemirui ba swanetše go netefatša gore ba šomiša dibolaya lehola tša maleba, ka mantšu a mangwe, se tla fedišago lehola le le nyakwago ka ntle go ama tšweletšo ya dibjalo ga mpe.

Translated by Lawrence Ndou