Grenache Blanc

© Glenneis Kriel

Nhlamuselo

Grenache Blanc i madiriva lawa ya endlaka wayeni yobasa lawa yanga tumbuluka e N’walungwini wa Spain laha yanga sungula kona kuhangalaka kuya e France laha yanga fika yava eka xiyimo xavumune eka madiriva lawa ya byariwaka e France.
Grenache Blanc yi dume hikwalaho ka xiyenge xa yona eka nkatsakanyo wa Chateauneuf-du-Pape. Lowu i nkatsakanyo wobasa wa Grenache Noir naswona wuhumelerisa wayeni yo basa leyinga tala xihoko swinene.

Ntumbuluko

Spain

Mavito Yan’wana

Grenache Blanc yina mavito yotala swinene –lawa ya tlulaka kwalomu ka 20 wa vamavizweni – nakona swiya hiku yabyariwe kwihi. Grenache Blanc yitlhela yitiveka tani hi Alicante Blanca na Garnatxa Blanca (e Catalonia).

Vuhumelerisis e Afrika Dzonga

Grenache Blanc yivekona laha Afrika Dzonga rosungula ekusunguleni ka malembe yava 1900s e purasini ra Delheim kusuhi nale Stellenbosch kambe yisungule kuxavisiwa ximfumo hi lembe ra 1979 laha ayitekiwa tani hi munthswa loyi atsakisaka.

Tindzhawu ta Vuhumulerisi

Swimilani swa Grenache Blanc swilanguteka swiri eku taleni swinene laha kungana kwalomu ka 20ha (ya 110ha wa swibyariwa hinkwaswo) swive kona kusukela hi lembe ra 2016. Eka leswaha kubyariwaka swa 20ha, 10 hectares tive kona endzhawini ya Cape South Coast.
Grenache Blanc yi kumeka eka tindzhawu hinkwato leti humelerisaka wayeni e handle kale Northern Cape. Vahumelerisi nkulu va wayeni ya 100% ya Grenache Blanc vakatsa KWV, Paardeberg nale Leeuwenkuil.

Ku Kula

Grenache Blanc yina mihandzu yotala swiene (15-20ton/ha) naswona yikula ngopfu misinya yakona, kambe kuva yitswala ngopfu mihandzu swiendla leswaku madiriva yakona yava na acid yale hansi swinene eka tiwayeni ta kona. Kuhungutiwa ka marhavi swa hlohleteriwa swinene.
Hambi leswi wunga chaveku dyandza, swa endleka leswaku wutsandzeka kufikelela acid yakahle eka tindzhawu leti hisaka no oma. Lowu i nsinya lowu kulaka kuya e henhla kambe wunga hluphiwi hi moya, Grenache Blanc wutirha kahle eka tindzhawu letinga oma na misava leyingana maribye na sandi. Swakoteka leswaku yibyariwa tani hi swihlahla leswitlhumeke.

Ku Vupfa

Grenache Blanc yilava nkarhi woleha lowu kufumelaka wo vupfisa naswona yitshoveriwa exikarhi ka nguva yantshovelo.

Matluka

©Glenneis Kriel
Matluka ya Grenache Blanc aya lave kufana naxivumbeko xa yinsu lawa matluka yakona yanga rihlaza rohatimela no vevuka xikan’we na matinu lama vonika.

Mihandzu

Mihandzu ya nsinya lowu iya xitshopani xoya eka rihlaza naswona ayikulangi ngopfu kasi swichocho swakona swikurile swinene switlhela swiva na xivumbeko xa xirhendzevutani. Nhlonge ya wona yitsindziyerile kambe swalendzeni swivevukile nova na juzi yakahle.

Switsotswana na Mavabyi

Grenache Blanc yi xanisiwa ngopfu hi switsongwatsongwani na mavabyi yofana, grey mould, phomopsis xikan’we na mildew kambe aswitalangi leswaku oidium, grapevine ‘grillure’ leaf hoppers na muhlwa swiva xiphiqo eka wona. Nsinya lowu wuchava ngopfu botrytis naswona loko nsinya wungheniwe hi xitsongwatsongwani swiendla leswaku wunga tswali kahle.

Ku Tirhisira

Grenache Blanc i madiriva lawa yangana ndhuma swinene eka kukatsela no engetelela nantswo leswi endliwaka eka tiwayeni e Spain nale France. Yihumelerisa tiwayeni ta xitshopani kuya eka nsuku letinga tala hi xihoko (13 – 15%) loko yi endliwa yiri leyinga nyanganyiki, Grenache Blanc yi chava ngopfu oxidation naswona makulelo yayona ya pimiwile swinene.
Loko yikatseriwile na tiwayeni tin’wana swiendla leswaku yiva na vutomi byo leha e mavhengeleni laha yitirhaka tani hi xi olovisi. Grenache Blanc hiyin’wani ya leti tirhisiwaka ku endla Rivesaltes Vin Doux Naturel, leyi kunga wayeni ya ntumbuluko yo nyanganya leyi hintolovelo ayi katsiwa na brandy leswaku yita kota kutshama kutlula 100 wa malembe.

Nantswo/Nuhelo

‘Mfuwo’ na ‘mihandzu ya rihlaza’ tilanguteka tani hi tinhlamuselo leti tifambaka emahlweni eka kuhlamusela muxaka lowu wa wayeni ya Grenache Blanc. Tin’wana tikatsa fenugreek (or cumin), xilamula na, loko wayeni yikatsiwe na oak, minantswo ya apula na brioche nayona ya kumeka.
Grenache Blanc yandhundhuzeriwa e United States hikokwalaho ka nantswo wa yona, nhlayo ya xihoko leyinga ehenla no fuwa – kufana na Chardonnay – loko yitshikiwe yikula endzeni ka khuwani ra oak.

Translated by Ike Ngobeni