Baboon
Mfenhe

© Roger de la Harpe

Vito

Mfenhe [Papio sp.]

Swakudya

Lexi I xiharhi lexikulu lexinga na xikandza lexi fanaka nyana nixa mbyana xitlhela xiva na matinu yale mahlweni lawa kulu. Mfenhe yidya swimilani na nyama kufana na minkolombyani, swinyenyani na matandza ya swona.Mfenhe ya dlaya vana va swiharhi swofana na timhunti na tiyingwe. Tinwani tinxaka ta timfenhe tidya xirho xinwani na xinwani xa nsinya. Tikota kudya byasi, tirhubeyila, swikowa, mihandzu, matandza, switsotswana, tixikwa, swinyenyani, minkolombyani kasi minkarhi yinwani tidya na vana va swipene na mimpfundla.

Laha swikumekaka kona

Timfenhe tikumeka laha kunga ni mintsandza, laha kunga mananga nyana hambi tintshaveni to fana na Drakensberg. Mfenhe yi hanya ngopfu e hansi. Nkarhi lowu yikhandiyaka minsinya hiloko yi chava nala wa yona, kumbe yi lava swakudya kumbe ku etlela. Vana vakona vatlangela ehenhla ka nsinya minkarhi yotala. Kahle kahle kuna tinxaka timbirhi ta timfenhe tani hi Chacma leyi kumekaka e dzongeni wa Afrika na leya xitshopani yikumekaku e vuhuma dyambu bya Afrika.