Afrika Borwa, re na le mmutlanyana o kotsing haholo o bitswang mmutlanyana wa noka. Ho na le e seng mekae ya meutlanyana ya matswallwa e dulang moo mme haeba lefu le ne le lokela ho fihla ho yona, ha e na tshireletso malwetseng ana mme e tla shwa. Hase feela hore baahi ba mmutlanyana le mmutla ba tla shwa, le meutlanyana ya malapa e ka ba kotsing ya ho fumana tshwaetso ya bolwetse bo sa phekoleheng.
Sephiri sa meutlanyana e phetseng hantle ke bohlweki le phepo e nepahetseng. Dikwallwa tse silafetseng, tse nang le mohaho wa moroto le manyoro di tla fella ka ho qhoma ha coccidiosis. Coccidiosis ke dikokwana-hloko tsa tlhaho tse ho meutlanyana yohle, empa e tla ba bothata feela sebakeng se ditshila. Coccidiosis e ka bonwa ho mmutlanyana e dutseng e tshekametse, e ena le mpa e ruruhileng le mahlo a lerootho. E tla bwela e ena le bothata ba letshollo le nkgang haholo le jwaloka-jelly. Tharollo e nang le sebabole e nang le sulfur e ka kenngwa metsing a nuwang (balla ditaelo tsa sehlahiswa sa dihlahiswa). Haeba e fumanwa kapele ka coccidiosis e ka phekolwa.
Tlosa meutlanyana yohle e kulang sebakeng se seng se setle sa polokelo ya matsoho hole le e petseng hantle mme o hlwekise dikwallwa haholo. Haeba mmutlanyana o kulang a ne a le ka hara sekwallwa sa mohala, hlwekisa ntlo e nang le sekoti ka blowtorch. Dikwallwa tsa mapolanka di ka hlwekisoa ka tharollo ya Jeyes Fluid (kapa sebolaya-dikokwana-hloko tse jwalo tse tshwanang) mme di siuwa letsatsing le tobileng ho omella. Tlosa phepo yohle ya motswakpo, lenepa le meroho mme o e fe furu feela e hlwekileng ho fihlela mmutlanyana o le hantle. Etsa bonnete ba hore metsi a hlwekileng a fumaneha.
Tlalellano hangata e bakwa ke meroho e nang le ho pona kapa phetoho ka tshohanyetso ya phepo. Hape, tlosa dijo tsohle ntle le furu e ntle le metsi. Kgothaletsa mmutlanyana hore o tsamaye ka ho o beha. Bosiu ba letsatsi bo tla boela bo etse hore mmutlanyana a ikutlwe a le betere mme a tsamaye habonolo. Sena se tla etsa hore dikgahla di thibele matlalo ho tloha le ho imolla kgatello leha e le efe.
Enteritis e ka bolaya ka potlako haholo. Hangata e otla diphoofolo tse ngata mohlapeng ka nako e le nngwe mme e bolaya hara dihora tse 24. E bontsha e le smeme e nang le monko haholo mme hangata mmutlanyana o dutse ka lehlakoreng la yona le hlooho ya yona morao, e phefumoloha haholo. Ho kenella ka potlako hwa hlokahala. Leka ho e fepa monokotshwai o hlaha hang-hang ha lefu lena le tsejwa, mme haeba seo se hloleha letsetsa ngaka ya diphoofolo.
Mathopa a ka bakwa ke maqeba a mabe kapa ho longwa ke mmutlanyana o mong. Mathopa a qala jwaloka kotola tlasa letlalo leo ho leng thata haholo ho le ama. Ka mora matsatsi a seng makae, sebaka se setsho se bonahala hodima kotola mme se kokobale. Hlatswa sebaka seo ka sesebediswa sa sebolaya-dikokwana-hloko le ka lehare le bohale, kgaola sebakeng seo se setsho. Boladu bo botenya bo tla tswa mme bo tlameha ho tiiswa ka thata ho fihlela bo sa phalle. Tlatsa serinje ya 10 cc ka tharollo ya 1% ya hydrogen peroxide mme o e tsaraletse ka leqeba. Sena se tla etsa hore ho qetela ha boladu ho hlahise le ho hlwekisa sebaka. Sheba matsatsi a seng makae ho netefatsa hore ha e tswele pele.
Di snuffles (sefuba) ho meutlanyana di tlwaelehile. Beha mmutlanyana sebakeng se se nang moya ho tswa hole le meutlanyana yohle. E alafe ka dithibela-mafu haeba sefuba se ntse se tswela pele. Keletso ya dingaka tsa diphoofolo e ne e tla ba kgopolo e ntle haeba ho ena le tshohanyetso e kgolo. Pasteurella e bonahatsa ka tsela e tshwanang le sefuba empa mmutlanyana o tla thimula lemina le thata le leholo le tla kgomarela nko. Bokahare ho maoto a pele bo tla kwahelwa ke mamina ka ho hlakola sefahleho ho hlwekisa dinko. Pasteurella e ya tshwaetsana mme tharollo e molemo ka ho fetisisa ke ho kwala mokodi pele a tshwaetsa mohlape oohle.
Malocclusion ha meno ke bothata bo tebileng mme bo ka bakwa ke kotsi kapa diphatsa tsa lefutso. Meno a mmutlanyana a ntse a tswela pele mme haeba a sa finyelle hantle (meno a hodimo le a tlaase a lokela ho dumellana), a ntse a hola. Sena se etsa hore mmutla o se ke wa ja mme o tla ba bohloko bo bohloko. Meno a ka kwalwa, empa sena se ke ke sa rarolla bothata. Hlakola mmutlayana ofe kapa ofe o fumanwang ka malocclusion. Ke ntho e ntle ka ho fetisisa eo o lokelang ho e etsa.
Ear canker e bakwa ke kokonyana e nyane e phelang tsebeng ya mmutlanyana. E baka bohloko bo boholo mme e ka bonwa e le sekokotwana se sootho karolong e ka tlase ya tsebe, eo, haeba e setseng, e ka tlatsa tsebe yohle. Mokedikedi o ka phekolwa ka ho sebediswa ha oli ya lesea ditsebeng, kapa ka Ivomec (Ivomec ke se knywa nku mme e ka rekwa ho tloha ho ngaka ya diphoofolot kapa ho co-op. Etsa kopo ho latela ditaelo). Le meutlanyana e lokela ho hlahlojwa hangata ka ho sheba ka hare ho tsebe le ho phekolwa hang-hang. Sore hocks ke diso tlasa maoto. Diso tsena di ka ba maotong a ka pele kapa a morao mme hangata di bakwa ke mokato a thata haholo maotong. Di Rex (mofuta o bobedi wa mmutlanyana) di atisa ho ba le sore hocks mme kamehla di lokela ho ba le phomolo ya phomolo le dihlahiswa tsa jwang. Mokato o tiileng o molemo bakeng sa Rex. Gentian Violet e ka tshelwa maqebeng ho e omisa.
Mahlo a dikeledi kapa a nang le tshwaetso a ka phekolwa ka tee ya chamomile kapa poere ya mahlo ya Terramycin, e fumanwang ho co-op kapa ngakeng ya diphoofolo.
Ho imelwa kelellong ke sesosa se ka sehloohong sa meutlanyana e kotsing ya ho kula. Meutlanyana e thabileng hangata ha e ke e kula. Tlosa meutlanyana ho diphoofolo tse jang diphoofolo le lerata le tshohanyetso mme hohle ho tla ba hantle. Haeba e hatellwa ka lebaka leha e le lefe, marothodi a seng makae a pheko ya pholoso metsing a tsona le sebaka se kgutsitseng se tla thusa. Maemong a feteletseng, eketsa lerothodi la whisky ka teaspoon e tletseng lebese le mofuthu.
Ho otlwa ke mocheso ke polai e kgolo. Haeba meutlanyana e chesa haholo (ka holimo ho 25℃) e tla hloleha kapele. Ho phefumoloha ho tla ba boima mme e tla ba metsi haholo ho pota-potilwe. Nyanyatsa fatshe ka metsi a batang mme o fane ka botlolo e tletseng metsi a leqhwa hore mmutlanyana o phomole.
Translated by Bongani Matabane