Natal Mahogany

© Shem Compion

Ligama

Natal Mahogany (Trichilea emetica)

Ligama Lelathini

Trichilia emetica

Inchazelo

Lesi lesikhulu, lesiluhlata sinesichobo lesivuleke kakhulu lesenta umtfunti lohlangene. Lamacembe aso lamahle aluhlata lomanyako. Letimbali taso letinukelela lokunongotelako tinelibala leliluhlata losamhloshana phindze aphuma ngesigadla.
Sima nangesikhatsi sesomiso sebusika nesitfwatfwa lesincane. Leligcolo laso lilula phindze linelibala lelinsundvu lotopele loya kumphunga. Sihlahla lesiwa emacembe, langaphindze akhule abe mashumi lamabili ngema mitha ngebudze.
Lokunongotela kukhanga tinyosi netinyoni. Letitselo letiyindingilizi tiyahlukana nasetikhulile, tikhokha tinhlanyelo letibovu nalokumnyama letibese tidliwa tinyoni. Kuvame kutsi sihlahla sikhokhe timbali letindvuna, bese asisakhokhi sitselo.

Kusetjentiswa

Tingobiyane tidla kuletimbali bese timfene netinyamatane tona tidla sitselo. Bantfu bendzawo bona bafaka letinhlanyelo emantini, letibese tishiya ngemuva emanti lanelubisi, lekuvame kutsi ngalesinye sikhatsi kudliwa ngesipinachi.
Leti tinhlanyelo tiphindze tidliwe tinyoni letitsile letilicembu. Emafutsa laphuma kulenhlanyelo asetjentiswa ekugcobiseni futsi aphindze asetjentiswe kulapha noma kupholisa ematsambo.
Ligcolo, lelifakwe imphuphu phansi, lisetjentiswa njengemutsi lowenta kutsi uhlante futsi njengemutsi lojova litfumbu lelikhulu lefutsi lingasetjentiswa kwakha idayi lesaphinki.
Letimbali takheka emkhatsini wenyanga yeNgci kuya enyangeni ye Lweti bese sitselo sitfolakala ngenyanga yeNgongoni kuya enyangeni ya Mabasa. Lesigodvo sisetjentiswa ekubateni, kwakha emathuluzi emculo, tintfo letisetjentiswa endlini, tindvuku tekudla icricket ne baseball kanye netikebhe.

Indzawo

Angatfolwa emahlatsini lavulekile nasemahlatsini langasemifuleni. Angatfolwa kusuka eSudan kuya eKwaZulu-Natal.

Lapho titfolakala khona

Tihlahla te Natal Mahogany titfolwa etigodzini letehlukene, njengesifundza saseNyakatfo kanye na KwaZulu-Natal, la Ningizimu Afrika.

Umbhalo Lohlanganisiwe

Noma nje letinhlanyelo te Natal Mahogany tikahle kumcoka kwati kutsi lesigogo sangaphandle salenhlanyelo sinephoyizini.