Boromiwa bja Pella
Le ge go le bjalo, Makatoloiki a hlomile boromiwa bja bona bja mathomo ka Namaqualand ka Springbok ka 1869. Ka maswabi, katlego ya koporo, yeo e bego e na le maikarabelo a go hloma toropo e be e senyegile gomme sebaka se be se na le hlelo kudu ya Makatoloiki bao ba ka ba rerelago. Ka go se nyame, Moruti Gaudeul wa go ba le sebete, wa go tšwa ka Fora, o tšere sephetho sa go tšea maikarabelo a kereke yeo e tlogetšwego ka Pella. Bjalo ka histori yeo e ngwetšwego ke Makatoliki ya seteišene sa boromiwa sa Pella ge a gopola ka go feteletša, “ge Malutere a kwa phefo ka ditiro tše, ba ngwaletše ka Motse Kapa gomme ba dira dikganetšo tše maatla, eupša mangwalo a bona a fihlele ge setše sengwe le se sengwe se feditšwe. Go be go na le dilelo le ditsikitlano tša meno, eupša go be go setše go fedile".
Alea jacta est, ka nnete. Ka 1878, Pella e be e ikgantšha ka badudi ba 100, 50 e bego e le Makatoliki. Ka 1882, Moruti Jean Marie Simon o fihlile ka seteišeneng sa borumiwa sa go ikokobetša ka gare ga go sego kae. Yena le bašomimmogo ba gagwe ba tšwetše pele go aga kereke ye nnyane le ntlo ya baitlami ka tšhupaboteng fela go ba hlahla ka maitekelo a bona a boagiteke. E tšere mengwaga ye 7. Moruti Simon o tla šala ka Pella go fihlela lehu la gagwe ka 1932, ka morago ga mengwaga ye 50. O ile a tsebja bjalo ka ‘Mopišopo wa MaHottentots’ gomme e be e le seswantšho sa leswao ka moo lefelong le. Go tšwa Pella, Kereke ya Katoliki e tšwetše pele go hloma palo ya boromiwa go Namaqualand, Bushmanland le Hantam Karoo.
Lehlogonolo le Thogako
Diteišene tša go fapafapana tša boromiwa, tša Protestant le Katoliki go swana, di laeditše go ba lehlogonolo le thogako. Ka go le lengwe, di be di na le dikliniki, dikolo le dikereke, gomme go realo di be di hlama kgokagano ya thekgo ya leago ya Makhoikhoi le Bao ba Hlokago Boitšhupo bao ba bego ba thekesela ka fase ga tlhaselo ya maburu a go huduga le barekiši ba bangwe ba sebjalebjale bao ba sa ngadišwago.Ka go le lengwe, le ge go le bjalo, metseng ya go ya go ile yeo e goletšego tikologong ya diteišene e hlohleleditše paterone ye e sa fetogego ya bodulo, yeo e bile e bile le seabe mo go phuhlameng ga mokgwa wa bophelo wa sefaladi. Mengwageng ya ka moragonyana, ge go tsena sekolo e bilego kgapeletšo baneng ka moka, diteišene tša borumiwa di bile dikarolo tša bohlokwa tša go ba gona ga Makhoikhoi gomme tša bethela sepekere sa mafelelo lepokising la bona la go ba batho ba go sepela.
Dipolelo tša setlogo tša MaKhoikhoi gape di fokotše ka lebaka la thuto ya baromiwa. Bašweu ba Yuropa ba mmalwa ba be kgona tharagano ya go klika leleme la maleme a go fapafapana a tikologo, le ge e le gore dikwalo tše dingwe di be di fetoletšwe go seKhoikhoi, kgokagano ka bontšhi magareng ga modiši le mohlape e be e dirwa ka seDutch goba Seisemane. Ka lebaka le, polelo fela ya MaNama (yeo e bego e bolelwago ka mafelong a kgole a Richtersveld le ka borwa bja Namibia) e sa phela le lehono – mophologi o motee wa setšo sa go phatlalala sa polelo eo ka nako ye nngwe e bego e akaretšego bontšhi bja Aforika Borwa.
Thekete ya Bodulo
Ge ke fetša, baromiwa go ka bolelwa gore go ba le khuetšo ya go bea sekeng le tšhitišo Namaqualand. Ba file mehutahuta ya ditirelo tša setšhaba tša bohlokwa, le go fa badudi lentšu le le nnyane la dipolotiki. Mabakeng a mantšhi, diteišene tša boromiwa gape di lwetše ‘thekete ya bodulo’ yeo e bego e tiišetša bodulo bja a batho ba setlogo bja naga ka moka go dikologa seteišene. Se se be se lego bohlokwa kudu ka gare ga kganetšo ke balemirui ba bašweu le, gomme ka moragonyana, dikhamphani tša meepo.Eupša se ka moka se tlile ka tshenyegelo gomme mmušo ka mehla o be o tloša maatla go tšwa mo dikgošing tša merafe le go a bea dihlogo tša diteišene tša boromiwa. Diteišene tša boromiwa le tšona di gapeleditše badiši ba MaNama go dula ka lefelong le le tee, gomme go realo tša gatelela mokgwa wa setšo sa bona wa go phela. Bjalo ka ge ba bolela, Modimo o file gomme Modimo o tšere.
Translated by Lawrence Ndou