Phatlalatšo
Phatlalatšo ya legapu e tšwa go peu. Dipeu di ka bjalwa mmung goba dimpšanyana ka dirwa mo di theing tša dipeu e be di šutwa ge dibjalwana tše nanana di gotše.Mokgwa wa go Bjala
Bjala dipeu tša legapu go iša fase ga 30 go ya go 40 mm. Se se ka dirwa ka diatla le ka metšhene. Kgonthiša gore mmu o kolobile pele ga pšalo gomme o nošetša ka pela ka morago ga pšalo gore dipeu le dibjalwana tše nanana di dule gabotse.Katologanyo
Dibjalo tša lagapu di swanetše go hwetša sekgoba sa go lekana 50 cm go 75 cm ka go bulega ka direi tša 150 go 200 cm ka go bulega. Bontši bja dibjalo bo fapana ka bogare bja 8 000 le 15 000 godimo ga hektare go ya ka mohuta wa legapu, bogolo le nyakego ya dienywa.Pšalo le No ya go Bjala
Pšalo ya dipeu tša legapu ka tlwaelo e thoma mathomong a seruthwana mo mafelelong a kgwedi ya Agostose ka Desemere mo Afrika Borwa. Pšalo ya mathomo e thoma ge boso bo thomo go ba borutho le bohlokwa ge themperetšha ya mmu e le ka godimo ga 15°C.
Ge themperetšha ya mmu e le ka fase, tlhogo e tla hlaga e be le kgolo e ema gomme ka nako yenngwe dipeu di na le go palelwa ke go mela.
Go potlakiša tšweletšo ya ka pela ya mebaraka, balemi ba bangwe ba na le go dira gore dibjalwana tše nanana ka gare ga ngwako wo motala ka kgwedi ya Julae gore di lokele maemo a botse a go bjala dibjalo tše nanana. Se se ka ba fa mohola wa dibeke tše pedi goba tše tharo go tsena mmarakeng go fetiša batšweletši bao ba bjalago mo mmung.
Nako ya Kgolo
Nako ya go gola e magareng ga dibeke tše 12 le 18 go ya ka khalthiba le maemo a boso ka nako ya go bjala. Mehuta ya legapu ye mennyane le yeo e se nago dipeu e butšwa ka pele e bile di tumile mo mebarakeng.Nontšho
Gašo ya monontšha e swanetše go dirwa go ya ka ditšhišinyo ye tšwago go dipoelo tša tshekatsheko ya mobu le dinyakwa tša dibjalo tša gago. Taetšo ya seo se nyakegago ka dibjalo tša legapu di filwe mo.
Ge go lengwa mo dibjalong tše di šireletšago mmu, o dire motswak dibeke tše 5, pele ga pšalo, o phatlalatše 350 ya superphosphate kg godimo ga hektare mme o e leme ka godimo gam mu wa 500 mm ka nako e tee. Mo kgatong ya pele ga pšalo, matšatši a mmalwa fela pele ga pšalo ge beakanyo yam mu ya mafelelo e direga, o dišireletšapapetla e ka bago 800 kg ya 2:3:4 (27) ya motswako godimo ga hektare ka godimo ga mmu wa 20 cm.
Dibeke tše ka bago tše tharo go ya go tše nne morago ga pšalo, ge dibjalo di sets di dutše gabotse e bile di mela gabotse, gaša 300 go 400 kg ya 1:0:1 (36) motswako wa naetrotšene (N) le potasiamo (K) go bapa ga dibjalo e be o nošetša ka morago ga dibeke tše 3 go; e be o gaša gape 400 300 kg ya 1:0:1 (36) go thuša go mela ga dienywa le go butšwa. Nošetša ka bjako ka morago ga gaša monontšho.
Nošetšo
Pele o bjala nošetša mmu gabotse gomme o phegelelase se gore dibjalwana tše nanana tše tše mpsha di kgone go mela medu ya ka pela gomme o šomiše dielemente tša phepo tšeo di dirišitšwego pele ga pšalo. Lekola tlhaelo ya monola mo mmung ka mehla ka diatla le ka spade goba augur goba ka metara wa monola. Palogare ya nošetšo ka beke e ka gare ga 30 le 35 mm.
Ka tlwaelo e ka hlophelwa magorong a mabedi goba a mararo ka beke mola dibjalo di gola. Ge dienywa di tšwelela le medu a mela o ka fokotša poeletso ya nošetša, e ka dirwa gatee ka beke mo mabung wa seloko.
Ge puno e le kgauswi nošetšo e swanetše go fokotšwa gomme ka beke ya mafelelo ya pele ga puno nošetša e ka fedišwa ka botlalo ka ntle le ge dithemperetšha di le godimo kudu le monola wa ka fase.
Translated by Lebogang Sewela