Phetošopšalo ke Eng?

© Lesław Zimny

Phetošopšalo ke phapano ya dibjalo mo dihleng tša go bjala tša go latelana. Dibjalo tša ngwaga (go swana le merogo goba mabele) ga di a swanela go bjalwa mo lefelong la go swana mo mengwageng ye mebedi ya go latela. E swanetše go fetolwa le dibjalo tše dingwe, ka lebaka la gore dibjalo tša go fapafapana di tšea phepo goba go tloša phepo ya go fapana mo mmung. Synergism goba phetošopšalo gantši e ba gona magareng ga dibjalo tše di fetotšwego.

Se se ra gore poelo ya dibjalo le boleng di ka okeletšwa ge di bjalwa mo dibjalong tše dingwe ka mokgwa wo latelago. Go fa mohlala, ka ge ela mo mengwageng ye mmalwa, le mo mafelong; puno ya lehea e oketšegile ka palogare ye ka bago 12% ge e bjalwa ka morago ga sebjalo sa leguminous. Gape, le puno ya korong, ka morago ga sonoplomo le khwetšo ya kgwedi ya bo 13 ya nako ya kutollo, e be e le godimo go 54% go feta ya tshepedišo ya Korong ya go bjala sebjalo se tee. (monoculture).

Mehola ya Phetošopšalo

Go bohlokwa go lokola dinawa a go swana le dierekisi, dinawa, "canola" le dinawa tša lupin. Dinawa tše di na le makgohlwana (makgohlwana a go bopiwa ke pakteria ya Rhizobium) mo medung yeo e abago naetrotšene (N) ya sebjalo. Go na le naetrotšene ye ntši mo mmung ngwaga wo o tlago ka morago ga ge ye nngwe ya dibjalo tše di bjetšwe. Merogo ye mengwe ye hlokago naetrotšene ye ntši e ka bjalwa.

Dikherotse ga di hloke phepo ye ntši gomme e ka bjalwa mo dihleng tše pedi goba tše tharo morago ga monawa. Dikhunkhwane di rata dimela tše di itšego go bea mae goba go ja. Dikhunkhwane di tla bea mae mo dibjalong ge di tseba gore go na le dijo tša diboko go ja he do se tsena. Ge motšweletši a ka diriša phetošopšalo mo tšhemong ye e itšego ngwaga o mongwe le o mongwe, bophelo bja dikhunkhwane bo a kgaoga ka tsela yeo; e bile mokgwa wo botse wa tikologo wa go leka go di laola.

Kgopolo ke go fetola dibjalo tšeo di sego monggae wa bolwetši bja sebjalo se se itšego. Boitsebišo bjo nepagetšego bja malwetši a dibjalo, sebjalo se ratwago, le phatlalatša ya bolwetši e bohlokwa pele ga tshepedišo ya phetošopšalo e ka beakanywa.

Peakanyo ya Phetošopšalo

Beakanya gore dibjalo tše di fapanago di swanetše go bjalwa neng - fetolwa dinawa le dibjalo tše dingwe. Bjalo ka ge re boletše, dibjalo tše di fapanago di na le dinyakwa tša phepo tša go fapana. Dibjalo tša go ba le medu a go swana le tlabere, barle le lesereng di kaone go dirišwa ka lebaka la gore di bušetša dibodi tše ntši mo mmung. Dibjalo tše di ka dirišwa gape mo direing go kaonafatša monono wa mmu le sebopego le go fa khupetšo ya mmu. Dimela tšohle (le merogo) di arotšwego ka malapa le maloko a lapa le tee si bokao go disenyi le malwetši. Ka fao ga ya swanela go bjalwa mo mmung ka morago ga phetošopšalo ya dibjalo tše dingwe.

Merogo e ka arolwa ka dihlopha tša dibjalo tše di latelago:
Sehlopha sa A: Khabetšhe, cauliflower, broccoli, brussel dandelion "molslaai ", dieie, leek, le kaliki
Sehlopha sa B: Diborotlolo, dipete, Bohloding chard, turnips, tapola, mabose, celery le radishes
Sehlopha sa C: Ditamati, matsapane, dipherefere, sebjalo sa lee le letšhisi
Sehlopha sa D: Marotse, sekwaše, khukhampa, mahapu
Sehlopha sa E: Dinawa le dierekisi
Mohlala wa tshepedišo ya tshepediphetošopšalo ya merogo e šoma ka tsela ye latelago: Karoganyo seripa sa naga seo se tla šomišwago tšweletšo ya merogo ma mafelong a mahlano. Bjala sehlopa sa A sa merogo mo lefelong la 1, sehlopa sa B sa merogo mo lefelong la 2, sehlopa sa C sa merogo mo lefelong la 3, sehlopa sa D sa merogo mo lefelong la 4 le sehlopa sa E sa merogo mo lefelong la 5. Phetogo ya dihlopha tša go fapana e direga ga tee ka nako ye mongwageng yo monngwe le yo monngwe.

Translated by Lebogang Sewela