Dipudi di fapane ka go kgetha dijo tša tšona, gomme fao sethokgweng le mehlare ya maleba di hwetšagalago, di tla kgetha go ja matlakala. Ka lebaka le, ka dikarolong tše ntšhi tša lefase, mehlare ya furu e ya lemiwa, go swana le Leucaena leucocephala e tsebegago ka Aforika Borwa bjalo ka mohlare wa pele, white popinac, reusewattel goba stuipboom (Seafrikanse) le ubobo; ulusina (Sezulu). Meohlare wo o bonwa bjalo ka mohuta wa diphedi tša go tsenelela ka Aforika Borwa gomme gantšhi tšeo di hwetšwago go lebana le dinoka.
Dipudi tša maswi di fapane le dipudi tša ditšwadišo tše dingwe gomme di ka se be tše di tšweletšago fela ge di na le dimela tša tlhago bjalo ka go fula ka nageng go ja. Boikemišetšo bjo bogolo bja dipudi tša maswi ke go aba phepo kamoka yeo e nyakegago go ya ka bokaakang bjo bo nepagetšego bjo bo nyakegago ka ditshenyegelo tše fase. Difuru gape di swanetše go ba le tatso ye botse gore dipudi je ka go lekanego gomme e swanetše go ba le phepo ye bohlokwa - maatla, proteine, diminerale, dibithameni le meetse.
Dipudi tša maswi di swanela go tšweletša maswi ka katlego gomme di swanetše go fepiwa ka tshwnelo ge di fihlelela bokgoni bja tšona. Tiro efe goba efe ya tlaleletšo, go swana le go sepela, go godiša, boimana goba tšweletšo ya maswi, go ra gore e tla ba le dinyakwa tša tlaleletšo godimo ga ya ka hlokomelo ya mmele ya bona ya ka mehla. Dinyakwa tša phepo ya dipudi tša maswi di fapane le tša ka nakong yeo di imilego go tšwa le ka morago ga ge di tswadile. Mabapi le taolo ye botse, aroganya mohlape wa dipudi ka dihlopha tša tšweletšo.
Dipudi tše di Omilego
Ye e omilego (ye e sa dušeng) pudi go tla diragalagore pudi e se nyake go feta boleng bjo bobotse bja digwaši ka ntle le ge e le gore ke ye tshesane goba mo kgweding ya mafelelo ya go ima go yona. Ditshadi tše di oketšago boima ka nakong ya go goelana gantšhi e lemogela go tšweletša mafahla go feta tšeo di swarago boima goba go lahlegelwa.Dinyakwa tša Phepo ya Dipudi tšeo di Imilego
Mo dibekeng tše tshela pele ga matswalo, letswele la pudi ya tshadi le swanetše go khutšišwa gomme matlalo a thito tša tšweletšo ya maswi di hloka go mphšafatšwa. Tlhabollo ya pudi ya go ka ba 70% e tšea dibeke tše 6 pele ga go tswala.Fepa maatla a a lekanego mo kgweding ya mafelelo ya go ima ge bana ba ba sa tšwago ba tswalwa ka gare ga popelo ba dira dinyakwa tše kgolo ka tšhilegong ya mmabona. Ge e le gore ga go na maatla a lekanego phepong ka nako yeo, ka fao dipoloko tša makhura di tla bitšwa. Eupša ge nyakego e le ya kgopara kudu, sebete se be se ka se kgone go kgotlelela, gomme pudi e be e ka hwa go tšwa bolwetšing bjo bo tsebjago bjalo ka ketosis (“toxaemia ya boimana”). Seemo sa mmele sa maleba ka palo sa pudi ye e imilego e swanetše go ba 2.5 go ya go 3.
Ge pudi e imile ka mafahla, e tla lekanetšwa ka palo ya furu yeo e ka e jago. Boleng bjo godimo le phepo ya tatso ye e lekanego ka boleng bjo bobotse bja digwaši bjo bo nyakegago ka nako ye.
Dinyakwa tša Phepo ya Pudi ye e Dušago
Ge dipudi tša maswi di fula (di ja matlakala) di swanetše go ja bonnyane 4 go ya go 6 kg ya furu ya boleng bjo botse ka letšatši - 4 kg ya furu ye tala e lekana le kilogramo ye tee ya furu.
Dipudi tša maswi tšeo di dušago di tla nyaka motswakotii wa proteine ya bonnyane bja 15 - 17% le palomoka phepo ye e jegago (TDN) ya motswakotii wa go ka ba 65 - 75%. Ge dipudi tša ditshadi di ka fepwa palo ya furu ye e feletšego, furu le mahlokwana a swanetše go ba gona ka dinako kamoka.
Boleng bjo bo botse bja digwaši bo swanetše go fepiwa dipudi tše di dušago gore palo ya dijo tša maswi tša theko ya godimo ye e nyakegago e tla ba ye nnyane ka moo go kgonegago. Ka kakaretšo, digwašii di swanetše go ba le seabe ka 40% go ya go 60% ya dijo tša letšatši ka letšatši tše di omilego (DMI) dipuding tše di dušago.
Go fa mohlala, pudi ya go fa poelo ya godimo ya go fa dilitara tše 4 tša maswi ka letšatši e ja palomoka ya 3 kg ya e e omilego (DM), yeo ka yona 1.2 kg DM (40%) e ka ba ka sebopego sa furu ya lesereng, le 1.8kg ya DM ka sebopego sa dijo tša maswi. Bobedi lesereng le dijo tša maswi di tla bago 90% ya DM, gore bontši thwii bjo bo fepiwago e tla ba: furu ya lesereng: 1.2 x 100 m = 1.3 kg le dijo tša maswi: 1.8 x 100 m = 2.0 kg
Ge e le gore lesereng ke ye e hlwekilego (e sego furu), ye e omilego e ka ba 24%, ka taba yeo e ka bago palo ya lesere la go fepa (go hwetša DMI ya go swana ya digwaši) e ka ba: 1.2 x 100 = 5 kg.
Ela hloko: Tshedimošo ke ya thuto le mabaka a tshedimošo fela gomme e ka se hlathollwe bjalo ka keletšo ya phepo. Go hwetša tshedimošo ka botlalo ka ga go fepa diphoofolo tša gago ikgokaganye le setsibi sa maphelo a diphoofolo, ngaka ya diphoofolo goba moabi wa furu ya diphoofolo.Translated by Lawrence Ndou