Ka Sontaga ka morago ga ge Nelson Mandela a kgethilwe go ba Mopresidente, 30 000 ya batho e bile gona go tirelong ya go leboga ka Lepatlelong la FNB kgauswi le Soweto.
Ke be ke dutše kgauswi le Nelson Mandela bjalo ka Mopresidente yo a kgethilwego ka mo botšiša, "O ikwa bjang? Na o nagana gore se se diragala ka nnete? "ka tlwaelo, o ile a re: "Ke gopola seo ba se begilego gore Leah o se boletše ka New York ge Motseta wa Norwey a tlile go bega gore o thopile Sefoka sa Khutšo sa 1984.
O boletše gore,' istipile go netefatša gore re be re sa lore.' Ke boletše gore "bjalo ka mehla", ka lebaka la gore monna o ka ba bjalo wa seemo sa godimo le tlhompho, eupša gape a ikokobetše ka go sa kgolwego gmme a tlwaelege, le ge go le bjalo selo seo ka moka se na le boleng bja seka toro. Gantši re be re swanela ke go itsipa go netefatša gore re tše tsogile.
Ka Dobokwana 1990, monna yo o be e sa le mogelegwa, a bile a swarwe fao mengwaga ye 27 ka moka gomme e be a e na le sebete sa gatelela gore yena le batho ba gagwe, ee, gore le bona e be e le batho le gore ba be ba na le ditokelo tša go sa swanelwa go di lebala, go akaretšwa tokelo ya go kgatha tema ka go tshepetšo ya go tšea diphetho tša sepolotiki tša naga ya bo mmabona.
Ka lebaka la lenyatšo le yena le ba bangwe ba bangwe ba bantšhi ba ile ba tswalelewa, ba bangwe ba ya ka ntle ga naga, le ge go le bjalo, ba bangwe ba hlokofetšego. Nelson Mandela o be a bonwa bjalo ke bašweu ba bantšhi ba maAfrika Borwa bjalo ka motšhošetši le mohlomongwe ebile go swana le sebopiwa sa satane, go kaone e bewe ka fase ga sekgonyo le senotlelo.
Re bone phetogosebopego ye e sego ya mehleng e direga pele ga mahlo a rena. Se ka nako ye telele, go tšewa bjalo ka letimona, lehono se fetotšwe gore lehono a rate ke bao ba bego ba mo ahlola. O be a ka se dire bobe. O be a dirile gore a kgonyege le ke "bitter einde" ba go tiya kudu — ye botse ka moka di a gagwe diatla gomme o ka ntle le pelaelo hlogo ya naga yeo e bego e kganyogwa kudu.
MaAfrika Borwa ba gokeditšwe ke mabobo a go makatšago kudu le go nyaka go tshwarelo go dira se sengwe le se sengwe go godiša kopano ya setšhaba le poelano, ka dinako tše dingwe ka go seleka setšhaba sa bathobaso. "Monna wa boyo ke wa kgopara ka lebaka la gore ke motho wa nama gomme a na le diphošo tša gagwe le yena." -Mopišopomogolo Desmond Tutu
Translated by Lawrence Ndou