Mekgwa ya Tekanyo ya Monola Mabung

Ka Nepo ya go Rulaganya Nošetšo

©Louise Brodie

Go bohlokwa go tseba maemo a monola mabung gore motšweletši a ka nošetša dibjalo ka nako ya maleba go netefatša gore go na le monola wo nyakegago o gona gore medu ya sebjalo e hwetše go tšwa go ona. Tekanyo ya mabu le go netefatša gore sebjalo ga se fokole ka baka la kgatelelo ye e sa nyakegego le tahlego ya tšweletšo ka baka la tlhaelo ya meetse a a lego gona mabung go matlafatša sebjalo, mekgwa ye e fapafapanego ya kgolo le didirišwa tše di šomišwago go hlahloba mabu le tirišo ya nošetšo ye e tlwaelegilego kudu ya mabaka a thulaganyo ke a:
Metara ya go Nyakišiša Neutron
Thibelo ya Tšipsamo
Metara ya Kgatelelo goba metara ya irro
Mokgwa wa go kwa le go tšwelela
Time Domain Reflectrometry (TDR) go Nyakišiša

Metara ya go Nyakišiša Neutron

Metara ya go Nyakišiša Neutron e dira tekanyo ya monola mabung ka go gaša dineutron ka mabung a bokgauswi. Sedirišwa se se akaretša nyakišišo mafelelong a mathale a go iša ka gare ga lepokisi la metara ya kelo. Nyakišišo e na le tsela ya ka pela ya mothopo wa neutron, yeo e ka bago motswako wa radium le beryllium goba Americium le beryllium.
Ditšhupu tša phihlelelo ya Aluminiamo tša 500 mm go ya go 1 000 mm le 32mm ka molagare le metheo e tswaletšwego di beilwego tšhemong moo dipalo di tša monola di swanetšego go tšewa. Medu ya dibjalo tša fse le tš ngwaga le ngwaga, ditšhupu tše kopana di tla šomišwa go feta go šomiša moo medu e lego botebong goba ya nako ya ngwagangwaga.

Nyakišišo ya neutron e ba ye e fokotšegilego ka phihlelelo ya tšhupu mo botebong bjo bo nyakegago le dineutron di lokollwa go tšwa go nyakišiša. Dineutron go tloga fao di a phatlalatšwa ka mabung. Ge dineutron di kopana le haetrotšene atom ya meetse, lebelo la dineutron le a fokotšwa gomme kelo ya palo ya metara go neelana ka dineutron. Palo ya dineutron tša go emišwa di sepelelana thwii go dimolekhule tša meetse mabung. Ka go tsentšha tshedimošo ye ka softewereng ya bokaakang bja monola mabung bjo bo tsebegago ka ditiragalong tša peakanyo ya go fokotša lebelo la dineutron.
Mehola
Ditekanyo di ka pela le go tšwelago pele. Go šomiša Nyakišišo ya Neutron ga e nyake mabu go tshwenngwa gomme tekanyo e ka dirwa ka lefelong la kelo ye kgolo (200 mm go ya go 400 mm go dikolog ditšhupu tša dinyakišišo) go feta mekgwa ye mengwe.
Dipaledišo
Go šomiša Nyakišišo ya Neutron go a tura, go šomiša le methopo ya radiolotši go nyaka hlahlobo ya ka mehla ka bašomi ba khethegilego. Palo ye e nepagetšego ya diteng tša monola wo o lego ka mabung a fase ga maemo ke mathata ka lebaka la gore lebelo la dineutron le ka fokotšwa ke diatom tša haetrotšene tše dingwe ka dilong tš tlhago gammogo le ke diatom tša dilo tše di ka bago gona ka tlwaelo godimo ga 200 mm ya mabu. Se se beya monola ka godimo kud go sa nyakege

Tšipsamo, Letsopa goba Poleisetere ya Dipoloko tša Paris

Diyuti tše tša kgutlonne tša thibelo goba dipolko di ka bago 550 mm ka botelele, 375 mm bophara le bokoto bja 20 mm. Tšipsamo, letsopa goba poleisetere ya dipoloko tša Paris di šomišwa ka tekanyo ya kelo ya monola mabung ka go bea dipoloko thwii karolong ya lefelo leo mabung ye e swanetšego go elwa le go lekolwa. Para ya dielektrote e agilwego 20 mm bogareng ka dipolokong.
Mokgwa wo wa tekanyetšo o šoma mo go direng mohlagase. Ge kelo ya mohlagase feta ka gare ga dielektroute tše pedi thieblo ya kelo ya mohlagase e sepelelana thwii le diteng tša monola wo o lego ka polkong. Ge poloko e na le monola, motlagase ke wa godimo gomme ka fao thibelo e le fase. Ka kakaretšo, dielektote di bala ka 400 go ya go 600 ya diohm ka thibelo ya bokgoni ye e ka bago 50 000 ka ntlheng ya go omelela, e lego nako yeo sebjalo se sa khgobego go goga meetse go tšwa mabung go itšwetša pele nyakego ya sona. Dipalo di tšewa ka Wheatstone Bridge bouycos leporogo la meetse le disele tša go oma.
Tsenya poloko ya tšipsamo ka mabung woo o sego wa šišinywa.
Dipaledišo: dipoloko tša tšipsamo ga di tshephagale kudu ka mabung a kolobilego.

Metara ya Kgatelelo/Metara ya Irro

©Louise Brodie

Metara ya kgatelelo ke tirišo ya tekanyo ya kgatelelo moo meets a swerwego ke mabu. E na le, mo ntlheng ya yona, 8 cm sebopego sa mašobana (porous) go goba sebjana sa letsopa go ya go tšhireletšo ya tšhipi goba tšhupu ya galase ka go ela ya ka godimo. Tshepedišo e tletše ka meetse a go tšwa molomong ka godimo ga tšhupu gomme e tla lapološa tšhupu ya sebopego sa mašobana (porous) letsopa ntlheng. Gomme e gogwa ke kelo ka mabung.
Tsenya metara ya kgatelelo ka go epela Molete o o lekanego le botebo bjo bo lekanego go ba le tšhupu ka lefelong la medu ya dibjalo. Go swanetše go se be le mašoba a moya mo tikologong ya ntlheng goba tšhupung. E swanetše go ba ya go tswalega ka bothata. Monola go tšwa sebjaneng o tla tšewa ka go omiša mabu go dikologa le yona. Se se ka hlola gore tšhupu ye e tekanyetšwe ka go elwago. Ge kgatelelo ye e nyakegago e heditšwe, mabu a swanetše go nošetšwago. Thiba phatlha e a laetšago gore kgatelelo e iša boleng bja moya godimo lefaufaung ga tee fela e bala go fihla 0.85 lefaufaung.
Mehola
Metara ya kgatelelo e bonolo go e hloma le go bala monola wa mabu ka situ. E na le mohola go ka go rulaganya nošetšo ya dibjalo tšeo di nyakago dirišo kgafetšakgafetša ka kgatelelo ya fase ya mabu.
Dipaledišo
Kamego ya Meteraya kgatelelo e fela go fihla 0.85 ya mafaifau mola monola wo o lego gona ka mabung o tloga go lefaufau le le tee. Metera ya kgatelelo gape e nepagetšego kudu ka mabung a sehlaba go feta letsopa.

Mokgwa wa Kwa le go Tšwelela

Ge e le gore ga gona le mekgwa o tee o o boletšwego ka godimo o le gona, kakanyo ya tirišo ya monola wo o lego gona di ka šomišwa bjalo ka bokanyo bja mafelelo ya dišupommu di tšerwe go tšwa go botebong bjo bo nyakegago. Dišupo tša mabu di pitlagana ka seatleng le go kiwa le go tšwelela di a tšewa hlogong. Ka go šomiša mokgwa wo, diteng tše di nepagetšego tša monola di ka se kgone go kgonthišwa.

Time Domain Reflectometry (TDR) Dinyakišišo

©Louise Brodie

Dinyakišišo tša TDR ke mokgwa o mofsha wo o ka thulaganyong ya nošetšo. Mokgwa o lekantšha nako yeo e nyakegago go tsenwago mohlagase go etela botelele bja ditšhipi tša go hloka tšhila di tsenywa mabung.
Dinyakišišo tša TDR ka tlwaelo di šomišwa ka dintlong tše tala gomme di nepagetšego kudu. Di, le ge go le bjalo, tshepedišo ya go tura go e šomišwa mo kelong ye kgolo.

Translated by Lawrence Ndou