Profense ya KwaZulu-Natal e ile ya eme go fihla ka 2004 pele ga ge ba tšea leswao le lefsa. Mo lebakeng la mengwaga ye 10 morago ga dikgetho, KwaZulu-Natal e šomišitše dibetša go tšwa go Natal le KwaZulu, di beilwe ka thoko. Motto, wo ngwadilwego mo fase ka botala ka Sezulu, Masisikume Sakhe, o tlhalošo gabotse gore, ‘A re eme gomme re age’.
Mongwalo ka fase ga Leswao la naga wa go ngwalwa ka Seisemane le Sezulu, ke la mathomo mo histori ya Borwa bja africa gore mongwalo o bontšhwe ka polelo efe goba efe ka ntle le Seisimane le Seafrikanse. Go tšwa go motheo ke seširo sa Nguni le lethabo la nonyana (Strelitzia reginae) letšoba le laeditšwe go yona.
Bente ye tala ya ntlhana mo seširong e emetše dithaba tša Drakensberg, yeo e kopanago diprofense tša Lesotho leProfense ya Freistata. Mmala wo tala o emetše mmala wa tebego ya naga ya profense ya KwaZulu-Natal. Ka morago ga seširo ke kotse ke assegai le molamo, dika tša setšo le bolaodi.
Seširo se theka ke tau (Leo leo) yeo e bego e le karolo ya kgale ya dibetša tša KwaZulu gomme e emela taolo ya kgoši Sezulu. Ka lehlakoreng le lengwe la seširo kotse ke kgokong ye ntsho goba Gnu (Connochætes gnu), yeo e be e le karolo ya kgale ya seka sa koloni le Profense ya Natal go tloga ka 1870, le karolo ya Leswao la naga go tloga ka 1907. Mo leswaong la Naga le lefša, Gnu e laeditšwe bjalo ka selo sa go ema e sego go kitima, go swana le dibetša tša go feta.
Godimo ga seširo ke sebopego sa go swana le ngwaka. Se e be e le kago ya setšo yeo e be e šomišwa go dira dintlo tša abenguni. Dibopego tše di tlwaelegilego go Nguni bja Borwa yeo e be tsebja bjalo ka Transkei le Ciskei.
Magae a mohuta wo o be o na le ngwako tše ntši, o tee wa hlogo ya banna wa ntlo le yengwe ya basadi ba gagwe le bana. Mohuta wo wa moago wo lahlilwe, eupša a ka bonwa mo metseng ye mentši ya histori ya kgauswi le mošaša wa Shaka.
Leswao Seširo – Seširo Nguni
Kgetho ya seširo e bohlokwa ka ge e bontšha ditlwaelo tša mohlabani wa amazulu le badimo ba bona. Sebopego sa seširo se šomišitšwe ke abenguni bjalo ka seširo se se telele (2 m ya botelele) fao mohlabani a be a se šomiša bjalo ka tšireletšo ge ba mo betša ka marumo.
Shaka o tlošitše mohuta wo wa seširo gammogo le lerumo le telele, a bea tšhireletšo ya botelele ba go lekana 1 m, gore e kgone go šomišwa go thibela le assegai (goba go hlaba ga lerumo). Bjale, diširo tše nnyane di a šomišwa go kgomarela le go lwantšha banna ba Nguni ba bafsa.
Diširo tša setšo di dirilwe ka cowhide gomme di maatlafaditšwe ka dikgathi, tšeo di kgonago go tlošwa go rwala ga bobnolo ge di sa dirišwe go lwantšha goba meletlo. Dithapo di swara dikgathi gabotse, gantši ka mebala ya go fapana le diširo tše dingwe.
Seka sa Matšoba - Nonyana ya Paradise (Strelitzia reginae)
Letšoba la crane goba letšoba la bird of paradise (S regine) e be e le seka sa matšoba sa Profense ya Natal. Ke sebjalo sa setšo mo molapo ge Zululand kgauswi le lewatle, eupša ga e hwetšegale go Koloni ya Natal ya kgale, colony Borwa bja noka ya Tugela, eupša e gola mo Transkei le mo Kapa Bohlabela, gape e hwetšagala ka bophara mo dirapaneng ka moka tša phrofense.
Ke letšoba la semmušo la toropokgolo ya Los Angeles mo california, gomme e gola kudu fao, mohlamongwe go dipeu mo dirapeng tša go tšwa nageng.
Translated by Lebogang Sewela