Khorientere e tšwa go Kgauswi le Bohlabela, bohlatse bja mathomo bja sebjalo, bolemi bja yona, le tšhomišo ya yona ya batho ke mengwageng ye 6 000 ye e fetilego go tšwa Egypt go Turkey, Central Asia le Persia. Se se latelago, tirišo ya khorientere e ile ya phatlalala go India le China mengwaga ye 3 000 ye e fetilego, gomme go tloga fao e be e fetelela go Borwa bja Yuropa. Lehono khorientere e a šomišwa le go lengwa lefase ka bophara.
Leina la saense: Coriandrum Sativum
Leina la go tlwaelega: Coriander, Dhania or Cilantro
Tlhalošo ya Sebja
Sebjalo sa Khorientere se na le matlakala a bolete sa ngwaga ka ngwaga gomme se kgona go gola botelele bja metara wo tee ge se ka dumelelwa go enya peu. Matšoba ke a mašweu ebile a nale le mmala wo pinki ye setlha. Se tšweletša dienywa tša sebopego sa nkgokolo tšeo di na go le peu ya khorientere yeo e dirišwago mohlodi le tšomišo ya bongaka.
Tšhomišo
Dithito tše foresee tša Coriander le matlakala, gammogo le dikenywa tše nnyane le dipeu tše di omilego di šomišwa ka dijong tše ntšhi bjalo ka go swana le mohlodi. Dikenywa goba dipeu di šomišetšwa go ntšha ya dintlga tša oli le fdioli tša makhura tšeo di dirišwago go bongaka bja tlhago le intasteri ya dijo. Oli e dirišwa bjalo ka kalafo ya anti-bacterial le tšhilego ya dijo ya AIDS, gomme go bolelwa gape gore ke kalafo ya go theošsa pelo.
Dinyakwa tša Mmu le go Apea
Khorientere e mela gabotse mo mmung wa sehlaba, le wa seloko wa pH ya magareng ga 6.0 le 7.5. Mo mabung wo boima, go kaone go lema direi tša dinjalo go thušo ka kelelatšhila ya meetse kgolo le medu.
Pele ga ge peakanyo ya mmu e dirwa, sešupommu ya mmu e swanetše go tšewa le go romelwa go laporathori ya tshekatsheko le ditšhišinyo tša phepo. O swanetše go tlhanyaolola mmu gore o be 500 mm. Kalaka ya pH le monontšha goba monyoro di swanetše go dirišwa le go bjala ka godimo ga mmu wo ka bago a 400 mm, mo dibekeng tše nne go ya go tše tlhano pele ga pšalo. Ka matšatši a mafelelo pele ga pšalo, oketša ka trace element le monontšha wa pele ga pšalo godimo ga mmu e be o lema ka rotavator disc harrow ka godimo gam mu wa go lekana 20 cm. Se se kgontšha mengwang efe goba efe yeo e ka bago e hlomilwe. Ge go lengwa go dirilwe gomme se se dirwa mo lebakeng le diloto bjale di lokišetšwa pšalo.
Boso
Khorientere e mela gabotse mo dithemperetšheng tše fodilego, tša magareng, gomme e dira botse mo themperetšhang ya gare ga 18°C le 27°C.
Ge dithemperetšha di le godimo, sebjalo se tla mela ka pela ka pela, pele se kgona go tšweletša matlakala a lekanego goba dipeu tša matlakala goba, ge se ka tlogelwa go khukhuša le go gola ka botlalo.
Dikhalthiba
Go na le mehuta ye mentši ya dikhalthiba tša khorientere, eupša mehuta ye kgolo ye mennyane ye tšweleditšwego kgwebo ke, Caribe, Chinese, Leisure, Long Standing, Slow Bolt, Santos.
Le ge go le bjalo, go kaone go hwetša keletšo ya balemiši le ditsebi ka ga dipeu tša go fapafapana tša lefelo la tšweletšo. Mehuta ye mengwe ya e loketše tšweletšo ya letlajkala gomme mehuta ye mengwe e kaone go tšweletšo ya peu le ya oli.
Translated by Lebogang Sewela