Go Hlongwa ga Lewa ka gare Cradle ya Botho

Diphetogo tša Lewa

Cradle ka moka ya selete sa botho se pšatlegile le megala ya phošo, gomme di nolofatša le go hlongwa caverns tša ka fase ka ge meetse a subterranean e taloša dolomote ka go nanya.
Menga ye le yona e dumelela meetse a godimo a tsenelela ka fase, a ja dijo limestone le go oketša sebopego sa caverns ka go hloma mathopo a fihlago mo bokagodimo bja mmu. Dimela le tšona di pompa meetse ka tshepedišo ka sobelela sa medu ka gare ga matlapa, ka go oketša kelo ya kgogolego gomme le go hlola gore matlapa a bokagodimong a wela mmung wa godimo. Go fihla le lehono, mehlare ya White Stinkwood goba Wild Olive gantši e laetša go ba gona ga a lesoba goba matseno a lewa.
Ge ye nngwe ya methapo ye e kgaola bokagodimo bja mmu, mmu le mašaledi a thoma go wela ka gare ga lewa, e be a bopa talus cone. Kone e na le mehuta ka moka ya dilo tše di latelago: maswika, marapo, dikgati, bjalobjalo. Le dibopiwa tša go phela di wela ka gare ga magageng gomme di a bolawe goba di a golegwa, gomme e be di tlaleletša mašaledi a tšona ka gare ga cone. Se se bohlokwa go lemoga ka lebaka la gore ga go kgonagale gore hominid tše di be di dula ka gare ga bontši bja magageng a boteba, moo go be go tonya ebile go le lefifi. Mohlomongwe di wetše ka magageng ka kotsi, goba di gogetšwe ke diphoofolo tša dibatana tšeo di be di nyakago dijo tša matena ka setu, goba mašaledi a tšona a ile a hlwekiša ka gare ga magageng ka meetse.
Ka morago ga nako, meetse a godimo a tšwela pele ka gare ga magageng, a kgoboketša kalasiamo khaponate (lime) go tšwa go leswika la dolomitic ka ge a sepela ka go nanya go ya methalong ya phošo. Go emiša ga lime ka meetsing a tla wela ka gare ga didirišwa tšeo di kgobokeditšwego mo lebotong la lewa, di bewa sebakeng sa dibola (go swana le marapo) ka diminerale le go tiišetša se sengwe le se sengwe go selo se bitšwago ‘breccia’ sa go tia. Ke gare ga breccia yeo ka tlwaelo e na lego mašaledi a diphoofolo a fossilised le hominids, le go hwetša phasewete ya fossils, archaeologists ba swanetše go aroganya fosili go breccia - ga se mošomo wo bonolo.
Eupša le ge magageng a hlomilwe, a kgona go fetogego. Eupša, ditshepedišo tša lewa di hlwa di gola le go phuhlama ga le fetoga ge lefase le ya ka gare meetse gomme ditafola di gola le lwa. Matseno a lewa le ona a bulega le go tšwalega ka morago ga nako. Gomme ka dinako tše dingwe hlaka ya lewa e na le go wa botlalo e be e bonthša breccia, ye e ka khupetšago ke mmu wa godimo le dimela.

Translated by Lebogang Sewela