Sebopego Sa Vredefort
Moago wa go felelela wa Vredefort Dome o tlala thethago e leo le -11 mm ya 300km. E neba go tšwa ka Johannesburg ka leboa bohlabela go ya Welkom mo Borwa bja Bodikela. Kgauswi le centre ya dome go na le toropo e nnyane ye bitšwago Vredefort.Bohwa bja Lefase, le ge go le bjalo, bo lekanetše lefelo la motheo la go hwetšagala dikilometara tše 120 mo South West ya Johannesburg, mo dipankeng tša Vaal River. Thaba ye ya Dome ke yona e šetšego ye e be e hlwa e ema ka bogareng bja setlogo sa crater. Mo, kranaete ya archaean ya Dome le tikologo ya collar tša maswika a fetofilego a tlošitšwe go bopa scenic ya mathoko a malapo, le go kgopama gabotse ARC magareng ga Vredefort, Parys le Potchefstroom. Disenthareng tša ditoropo tše; di ka ntlenyana eupša ga se karolo ya lefelo la motheo, gore tlhabollo ya ditoropo e tla ba e šitišitše batšweletši ka bohwa bja tšhireletšo tša molao.
Mellwane Mo Mafelong
Mellwane ya motheo e ka ba ditsela tše mmalwa tša mafelo tše amago ditoropo tše, tše tharo. Mollwane wa bohlabela ke tsela ya parys-potch (r53). Tselea ya schoemansdrift-potch tar-part go) e ka mo Bodikela. Tsela ya ka thoko e sepelago mo Bohlabela le Bodikela (e bitšwa schoemansdrift ditsela tše pedi) e kopanya ditsela tše pedi tša potch-ward le Probentsheng ya Leboa Bodikela. Le, ka Borwa, go na le ditsela tše mmalwa gore go ba le sebopego sa seripa sa ngwedi mo thoko ya Freistata. Mo square-ish ya motheo go na le lefelo la dikilometeta tše hlano.Ka gare ga selete sa Dome Selete go sepela Vaal (e tlhaloša gore ‘tawny’ goba ‘lerole’), noko e ela go ya go bohlabelale go Bodikela. Vaal ke noko ye kgolo ya melawana ya Afrika Borwa gomme thuša go fa Joburg le tikologo ya intasteri ye e hlakahlakanego meetse. Bontši bja ditirišo tša diintasteri di diriwa lefelong la go tšwa Dome, mo ditoropong tša Sasolburg Vanderbijlpark, le Vereeniging. Noko ya Vaal e tumile gape bjalo ka dipapadi ya meetse, go thea dihlapi, sailing skiing, kayaking le white water rafting . Letamong, la gotšwa Vereeniging, ke le le nngwe la lefelo la maikhutšo le hlomilwego.
Mathata A Tikologo
Ka lebaka la mathata a tikologo ya lefelo la thaba la Dome, kelo ya kakaretšo ya lekwa gomme ka tlwaelo le noka e a šišinywa bjalo ka ge e le gore dillaga tše di phediša leswika. Se se hlola gore meetse a potlakiše tshepedišo ya kgale ya go ba le palo ya kelo, e bile di aroganywe go ye nngwe le ye nngwe ka dihlakahlaka tše ntši. Hlakahlaka ye kgolo ke 150ha, le ye nngwe e na le lesoba le senyane la lenaneo la kolofo. Sehlakahlakeng se se bitšwa Sehlakahlaka sa Kolofo, se kopane le Parys ka maratho yo botse.Dihlakahlaka tša Vaal di na le lehumo la boemakepe le diphoofolo, dimela le dinonyana. Di be di na le gape le badudi ba mekhukhung le tše dingwe tše sa tshwanegago; batho le tše dingwe, kudukudu ka lefelong mo Parys, fao Dihlakahlaka di lego gonaka bontši. Nakong ya ntwa ya bobedi ya maburu, dihlakahlaka tše di ile tša tšwela pele go tšea ke batšhabi bao ba ilego ba fihla dimela gona. Taba ke gore, dihlakahlaka di be di le lehlakoreng le tšeego; Naga yeo e sa nyakego batho bao ba sa dulege mo Freistata goba mo Thransefala.
Go Raloka Gabotse
Ka morago ga nako 1800s, seemo se be se hlotlile ke direphabliki tše pedi, bao ba be ba bela gore Dihlakahlaka ke tša bona. Molao wa ntwa yo mo golo o be o leka le go akanya gore Dihlakahlaka ke tša bmang. Mafelelong, komiti e ile ya kgethwa go nyakišiša mo sehlakahlakeng gomme morago go fiwe naga go motho yo nngwe le yo mongwe. Dihlakahlaka di be di sa dumelelwa go aroganywa ka gare. Ka 1895, Vaal Island Treaty e ile ya saennwa. E bile Transvaal e hweditše Dihlakahlaka tše lekgolo gomme Foreisetata ya hwetša 90. Bjale yeo e bitša tharollo ya rerišano!Lehono, Noka ya Vaal e na le mollwane magareng ga profense ya Leboa-Bodikela le Profense ya Freistata. Dome ka fao e kopana balaodi ba diphrobentshe tše pedi gomme se diile gore tlhabollo ya yona le papatšo di sa kgonega botse. Go feta fao, mafelo a magolo a Dome ke a ma 100 a dipolasa le selete sa mebasepala. O holofele gore yo mongwe le yo mongwe o tla kgona go bapala gabotse le go dumelela bokgoni bja Dome go fihla mafelelong. Le kgopelwa gore le lemoge, gore bontši bja Dome ke mafelo a poraebete gomme le ka se kgone go etela ka ntle le tumelelo ya mong wa naga.Translated by Lebogang Sewela
Tsela ya go ya Vredefort Dome ke Parys, toropo ya go kgahliša ya maikhutšo ya go agwa go bapela ga tsela ya panka ya Borwa a ka Vaal. Go f...
Vredefort Dome e hwetšagala mo grasslands biome, mo cusp magareng a Highvels le sehlaba sa Transvaal. Mohuta wa bjang o tlwaelegile o le ba...
Le ge e le gore toropo ya Vredefort e file leina la yona go Dome, go na le se sengwe sa go goketša baeti go ya Motseng wa go homola. E be e...