Dikeletšo Mabapi le Dintlo tša Dikolobe

©Glenneis Kriel

Dintlo di swanetše go sepedišana le mohuta wa kolobe o o nyakago go o tšweletša. Ditswadišo tšeo di sa kaonafatšwago di kgona go phela ka fase ga maemo a šorwana a tikologo le a tšweletšo go feta ditswadišo tšeo di kaonafaditšwego, ka fao o ka kgona go šoma ka dintlo tša theko ya fasana go tšona go feta ditswadišo tšeo di kaonafaditšwego.
Di ka kgona go atlega ka dikampeng tša go agelelwa bonolo goba di agetšwe leboto ka marulelo, goba dipene tša go bulegaba tšeo di abago marulelo le leboto. Ditswadišo tše di kaonafaditšwego, le ge go le bjalo, di tla kaone ka fase ga ditshepedišo tša tšweletšo ye e tseneletšego le ka tikologong ya tšhireletšo, bjalo ka ge go ka dirwa ke ntlo ye e agilwego ka seripana goba ntlo ye e agilwego ka botlalo.

Dikakanyo

©Glenneis Kriel

Le ge e ka ba boima go se dira ge o thoma ka dikolobe fela tše mmalwa, e dira kgopolo ye e botse go tša ikonomi go seketša go beakanya le go hlama Makala a tšweletšo tše di godišwago ga bonolo. Tšhomišo ya didirišwa tšeo di dirišitšwego goba dithoto tša maratha gomme ba aga dibopego tša bona ye e tla thuša go fokotša ditshenyegelo, eupša di ka hlagelela di tura kudu mo lebakeng le tshepelo ya letelele ka ge e ka se kgotlelele bjalo ka didirišwa tše mpsha.
Lekala le swanetše go ba le segwera sa tšweletšo ka moo go kgonegago, go ya ka boiketlo bja diphoofolo, taolo ya tšweletšo le go hlwekiša ga bonolo. Mabato a lefase a ka ba a go amogelega ditswadišong tšeo di sa kaonafatšwa, eupša go swanetše go ba le lefelo la go oma le le hlwekilego la dikolobe gore di robale. Kgetho ye kaone e ka ba lebato la samente, e lego bonolo go hlwekišwa. Samente e swanetše go bolokwa ka go lokiša botse go thibela dikgobalo.
Ka dintlong tšeo di phagamego, mabato a polastiki ya mašoba ka kakaretšo a šomišwa go boloka tše nnyane di le borutho gomme samente ya dikolobe tše nnyane. Mabato ke a seleiti, le kay a go wa go ka bago 1% go tšwa morago go ya ka matsenong a ntlo, le tshepedišo ye e nyakilego go ba go maatlafatša seela le go nolofatša dilo go hlwekiša meetse.

Maboto a ka dirwam go tšwa thotong efe goba efe ya ka nageng yeo e lego gona, go swana le kota, samente, dikota, ditena goba tšhipi yeo e lego maatla go lekanego, go bea dikolobe ka gare, ditena tša go polasteriwa botse goba khonkriti ka kakaretšo ya go ba kgetho ye kaone go ya ka pukana ya tšweletšo ya Mokgatlo wa Batšweletši ba Nama ya Kolobe wa Aforika Borwa (SAPPO), Pigs for Profit.
Dihoko tša dikolobe botse-botse di swanetše go ka ba dimetara tše 1,2 go ya godimo gomme ka dinako tše dingwe le ge e e ka ba go feta ge o na le motlodi o botse ka mohlapeng. Bogareng bja maboto bo swanetše go ba boreledi di sena go tswelela ka go hlaba tšeo di ka bakago dikgobalo.
Masenke tshipi gantšhi a šomišwa bjalo ka dithoto tša marulelo, eupša a ka fiša kudu ka selemo. Pukana ya SAPPO e šišinya gore balemirui ba pente masenke ka botšhweu goba go khupetša ka makala go fokotša dithempheretšha ka ntlong. Bjang bo dira marulelo a ma botse bja go dira dihoko di fodile ka selemo gomme di le borutho ka marega.
Marulelo a swanetše go išwa godimo go feta leboto ka dilo tša go goga tša kota goba tša tšhipi goba dipilara go dumelela seetša se botse, moya wa go dikologa bonolo le go dumelela go sepela ka boiketlo ka setaleng.
Ka dintlong tše phagamego khupetšo e a šomišwa go thibela phišo le go fokotša ditshenyegelo tša mohlagase, ka go dira ka gare ga ntlo go be borutho marega gomme ba di bee ka ntle nakong ya selemo. Didirišwa tša go fapafapana di ka šomišwa go dira khupetšo, polisthareine e lego ya go šomišwa ka bophara.
Go ya ka puku ya Dannie Visser, Mordern Pig Production, sedirišwa se se botse se tla:
Go se mone monola, se tla thibela mollo, bolokegile go tikologo, se maatla, sa go kgotlelela, se sa senywe ke diphoofolo ga bonolo goba nakong ya ditiragalo tša tšatši ka tšatši, go sa senywe bonolo ke mabaka a tša hlago go swana le dikgogolaboloko, dimaekropo, dikhunkhwane, magotlo goba dinonyana tša lešoka

Translated by Lawrence Ndou