Leina la tša mahlale: Cucumis melo
Leina la go tlwaelega: Cantaloupe, Legapu, legapu la go tanta, Musk melon goba Spanspek
Go boletše gore sebjalo se, se nale tlhleg ya South West ya Asia moo se be se bitšwago Musk melon ka lebaka la monkgo wa sona ge se butšwitše. Ka morago sebjalo se ile sa tsebišwa mo Yuropa e be sa thewa ka toropo ka Italy ye bitšwago Cantalupo fao e bjetšwe ka morago ga ge dipeu di tsebišitšwe go tšwa go Armenia mo Persian Empire.
Go na le kanegelo ye e kgahlišago gore ba bangwe ba dumelang ka tlholego ya leina la Seafrikantshe la Cantaloupe, spanspek. Go thwe leina le tšwa go Spaanse spek gomme le ra gore sepeke sa Spain. Mosadi Juana Maria Smith, Mosadi wa Mohlomphegi Henry (Harry) Smith (o be a rata go bitšwa Harry), mmušiši mo Koloni ya Kapa ka gare ga mengwaga ya 1800, o be a rata Cantaloupe goba Musk melon ka dijong tša gagwe tša difihlolo mola monna wa gagwe a be a rata mae le sepeke. Ka lebaka la bohwa bja gagwe bja Spain kgetho ya gagwe ye e sa tlwaelegago e be e bitšwa “Sepeke sa Spain” ke bašomi ba bona.
Tlhalošo Ya Sebjalo
Cantaloupe ke karolo ya lapa la cucurbit. Cantaloupes e gola mo morareng yo na lego dikala tšeo di phatlalalago go ralala le lefase. Morara o ka ba le dikala tša mehuta ya magapu a mannyane. Sebjalo sa na le medu e yago fase ye kgonago go phatlalala lefelo kamoka; e khupetša ke matlakala le morara. E na le thekgo ya medu ye theogago go ya fase go disentimetara tše ka bago tše 30 go 40. Ka fao go bohlokwa go laola mengwang le go nošetša ka mehla ka ge bontši bja medu e ka godimo ga 20 cm ya mmu.Šomišo
Cantaloupe ke seenywa seo se lewago se le foreše. Go feta fao se ka dirwa todi goba ya kopantšwego le dienywa tše dingwe ka gare ka salate ya dikenywa bjalo ka difološetši. Ka dinako tše dingwe mehuta ye mengwe e a omišwa.Dinyakwa Tša Mmu Le Go Apea
Ka mehla o holofetše gore mmu wa gago o a sekasekwa pele ga nako go kgonthiša gore dinyakwa tša macro le phepo tše di sego botse, tše di lego gona ka gare ga mmu di elwe hloko pele ga pšalo. Cantaloupe e kaone mo mabung wa seloko wa sehlaba go ya gwa seloko. Letsopa la diteng tše ntši le thibela tšweletšo ya medu le kelelatšhila. pH ya mmu e swanetše go ba magareng ga 6.0 le 7.Dikebe tše ka bago tše seswai pele ga pšalo o gaše difosfate tše nyakega le kalaka go beakanya pH le dibolang tša go swana le mmutele goba manyora, ka morago o epe mmu wa go lema wa botebo bja ka bago 60 cm. Dibeke tše ka bago tše pedi pele ga pšalo beakanya seloto godimo ga mmu wa mepete wa dipeu. Se se dirwa ke dišireletšapapetla (goba rotavator go pšhatla makwate a mmu le go tloša mengwang efe goba efe yeo e thomilego go mela. Ge e le gore pšalo e swanetše godimo ga mepete ya dipeu goba mo lekopong, di swanetše go lokišwa dibeke tše pedi pele ga pšalo. Ge e le gore mathopo a go nošetšo a tlo hlongwa se se swanetše go dirwa mo lebakeng le, ge e le gore khupetšo ya polastiki e a šomišwa e adiwa mo lekopong mo lebakeng le.
Klimate
Cantaloupes e rata boso bjo borutho gomme e dira bokaone ge themperetšha ya letšatši e le 20°C go ya go 30°C le ge themperetšha ya bošego e le 15°C e le sewelo. Kgolo e ya fokotšega kudu ge themperetšha e ya fase ga 10°C. Ka fase ga 10°C tlhabollo ya seenywa e a amega e be go ba le tahlegelo ya tšweletšo. Sebjalo se bokoa go tšhwaane le dibjalo tše nnyane di ka bolawa ke yona. Pula ka nako ye ya go gola e huetša bokgoni bja poloko ya dikenyweng. Pula e hlatloša gape fankase ya kgolo.Dikhalthiba
Honeydew, Galia, Hales Best, Piel de Sapo, Imperial, Edisto, Eastern Shipper, Majestic, Charentais, Fargo le Caribbean King ke mehutahuta ye mengwe gomme go na le tše dingwe go feta tše.Go hwetša mehuta ye kaone ya lefelo la gago la tšweletšo go kaone go kgopela keletšo go balemiši ba gago goba bašomi ba dipeu ba kgethegilego.
Translated by Lebogang Sewela