Lebitso la saense: Cucumis melo
Lebitso le tlwaelehileng: Cantaloupe, lehapu, lehapu le monate, lehapu kapa Sepansepeke
Semela sena ho bolelwa hore e qadile Bophirima ba Asia moo e neng e bitsoa lehapu le monko o monate ka lebaka la monko o monate ha o butsoitse. Ha morao ditholoana di ile tsa tsejwa Europe mme tsa bitsoa motseng o mong oa Italy o bitsoang Cantalupo moo o ileng wa lengoa ka mora hore ho hlahiswe peo e tswang Armenia' Musong oa Persia.
Ho na le pale e thahasellisang ho seo ba bang ba dumelang hore ke qaleho ya lebitso la Seafrikanse bakeng sa cantaloupe, spansepeke. Ho bolelwa hore e tswa ho Spaanse spek e bolelang sefate sa Spain. Mofumahadi Juana Maria Smith, mosadi wa Spain oa Sir Henry Smith, o ne a khetha ho bitsoa Harry, 'musisi wa Kapa Koloni bohareng ba bo-1800, o kgetha Cantaloupe kapa lehapu le monko o monate bakeng sa dijo tsa hoseng ha monna wa hae a kgetha mahe le beokhono. Ka lebaka la lefa la hae la Sepanishe kgetho ena e sa tlwaelehang e ne e bitswa "Beikhono ya Spain" hoseng ka basebetsi ba bona.
Tlhaloso ya Temo
Cantaloupe ke karolo ya lelapa la cucurbit. Cantaloupese e hōla sefateng sa morara se nang le di-tendrils tse jalang fatshe. Sefate sa morara se ka phunyeletswa bakeng sa mefuta e menyenyane ya lehapu. Semela sena se na le metso e sa tebang ya metso e ka jalang sebakeng sohle se kwahetsweng ke makgasi a difate tsa morara. E na le motso o mo tshehelang o theohelang hoo e ka bang cm tse 30 ho isa ho 40. Ka lebaka leo, ke ha bohlokwa ho laola mofoka le ho nosetsa ka mehla ha boholo ba metso e le mobu o ka hodimo ho 20 cm.Disebelisoa
Cantaloupe ke ditholoana tse jewang di le monate. E ka boela ea e-ba lero la jusi kapa e kopantswe le ditholoana tse ding ka salate ea ditholoana le ijo tse ding. Ka di nako tse ding ho na le mefuta e meng e omisitsweng.Ditlhokahalo tsa Mobu le Ditukisetso
Kamehla mobu wa hao o hlahlojwe pele o itokiseditse ho etsa bonnete ba hore bofokodi bohle bo hlokahalang ba dimatlafatsi tse teng mobung bo ka rarolloa pele o lema. Cantaloupe e molemo ka ho fetisisa hodima lehlabathe la mobu ho ya mobu o fokolang. Matla a letsopa a phahameng a sitisa ntshetso-pele le metswako ya metsi. pH ya mobu e lokela ho ba pakeng tsa 6.0 le 7. Hoo e ka bang dibeke tse robedi pele di lengwa leho sebedisa di-fosefeiti le laeme tse hlokahalang ho fetola pH le dintho tse bonahalang tse kang manyolo ka ditlama kapa manyolo, jwalo ka a tobileng ho lema naha e ka bang 60 cm. Hoo e ka bang dibeke tse pedi pele o lema o itokisetse mobu o moholo oa mobu.Sena se etswa ka sekoti sa diski kapa rotavator ho senya di-peo tsa mobu le ho tlosa mofoka leha e le ofe o qadileng ho hola. Haeba ho lema ho behwa dibetheng kapa ditlhōrō tsa dimela tsena di lokela ho etswa hape dibeke tse pedi pele ho lema. Haeba ho nosetswa ha metsi ho tla kenngoa sena se lokela ho etswa le hona jwale mme haeba polasetiki e sebediswa sena se behwa hodima marokgo sethaleng sena.
Boemo ba Lehodimo
Cantaloupese e nale mocheso o mofuthu mme o sebetsa hantle ha mocheso wa motshehare o le pakeng tsa 20°C le 30°C le ha mantsibuya ha mocheso o ka tlase ho 15°C ke a sa tloaelehang. Kgolo e dieha haholo haeba mocheso o theoha ho fihlela ho 10°C. Ka tlase ho 10°C, ntshetsopele ya ditholoana e ameha haholo mme e fella ka tahlehelo ea tlhahiso. Semela se amohela serame se nang le serame mme dimela tse nyenyane di ka bolawa ke yona. Pula karolong e qetellang ya nako ya kgolo le yona e ama matla a ho boloka ditholoana. Pula e boetse e kgothalletsa kgolo ya di fangase.Khalthiba
Honeydew, Galia, Hales Molemo, Piel de Sapo, Imperial, Edisto, Mofani oa Bochabela, Mohlomphehi, Charentais, Fargo le Caribbean Morena ke mefuta e sa tšoaneng mme ho na le tse ling tse ngata.Bakeng sa mefuta e sa tšoaneng ka ho fetisisa bakeng sa tlhahiso ea hau sebakeng sa hau ho molemo ho fumana keletso ho tswa ho ofisiri ea hao ea bochabela kapa setsebi sa peo ea sebakeng seo.
Translated by Sebongile Sonopo