I-Bushveld Complex kunye ne-Vredefort Dome

© David Fleminger

I-Transvaal Supergroup

Ngemva kobana i-Transvaal Supergroup yeza e-Bushveld Complex, eyabunjwa lokha amatje amanengi we-molten asunduzeka ukusuka ku-Mantle ayaphezulu kwe-Transvaal Supergroup. Ukungenelela lokhu kwamatje eenrhirirhirini ezikhukhulekileko ze-Transvaal Supergroup kwabumba ilarha lamatje ekuthiwa ma-igneous rock complex angalingana indawo engaba yi-60 00 square km,s, ekwayenza yaba ngekulu ephasini. I-Bushveld Complex godu imumethe iplatinamu yephasi engaba yi 80%. Kujabula thina!

Kodwana kwakungasilula. Eminyakeni engaba yi 2 bhiliyoni eyadlulako, i-meteorite ekulu yabetheka phasi kuyela ku 120k’s esewula yetjingalanga ye-Joburg. Yabetha ngamandla kangangokuba amatje aya phezulu nga 10km’s kusukela phasi lapho egade ahleli khona. Umphumela kwaba yi-Vredefort Dome, ekungeyokuthoma nekulu ukudlula zoke ezaziwako zokubethana ngamandla kwe-meteorite ephasini (yayinobukhulu obungafika ku 250km emahlangothini, nonama ubunengi be-crater lena sebuzele). Ukubethana ngamandla lokhu kwabulunga igolide ngamabomu egade ngesikhathesi liseduze ngaphasi, lalivikela ekutheni licatjhazwe esikhathi esizako.

Kodwana i-Vredefort Dome beyingathathwa njengesakhiwo esabetheka ngamandla begodu, eminyakeni, abantu abanengi egade balandela eminye imiqondo babeka yabo imibono. Nomakunjalo, isifundo esiqeda ukukhitjhwa sihlathulule izinto kancani, begodu nokuphambana kwemvelaphi ye-Dome kubonakala ngathi sekurarululiwe bosojiyoloji abazithembako. Nanoma nginganaso isiqiniseko sokobana kuzanjani ukubethana ngamandla kwenze i-dome ingasi yi-crater, kufanele ngikhothamele ilwazi elivela ngaphezulu kilabo abancono kunami bengivume bona i-meteorite ngiyo eyenze koke lokhu.

Translated by Busisiwe Skhosana

Ngaphambili kwamandla bewethano le-Vredefort

Eminyakeni engaphezulu kwesigidi eyadlulako, iphasi lathoma ukuphola ngendledlana ethileko begodu nama-celestial bombardment ehla, ngonobang...more

Irhubhululo Lokuthoma nge-Vredefort Dome

Ngeminyaka yabo 1950s, incwadi ebizwa nge-‘Target: Earth’ yakhutjhwa lapho umtloli aphakamisa khona bona ama-dinosaurs aphela ephasini n...more

Ukubumbeka kwejiyoloji yeSewula Afrika

Kuhlumbanwa bona iinrhirirhiri ze-Dominion group zasalela ematjeni nofana ehlabathini eminyakeni engaba yi 3.07 bhiliyoni eyadlulako, esikhi...more

Ama-Meteors Abethana Bunjani Ngamandla ePhasini

Kodwana iqiniso lihlukile. Isibhakabhaka sizele umlanjana we-space matter, esikhathini esinengi sidoseleka kusukela kuma-asteroid belt hlang...more

Iphenyo nge-Vredefort Dome

Emuva eSewula Afrika, ukuthuthukiswa kwebethano ngamandla ku-sayentsi kubonakala kusidlula siqalile....more

Ukubunjwa kwe-Vredefort Dome Ngokulandelana

Njengombana i-Vredefort bolide yaphoseka ephasini, ibelo layo belingaba seduze nahlangana na40 000 kunye ne270 000 amakhilomitha qobe i-awar...more

Ukuphambana Kwemibono Malungana Nemvelaphi ye-Vredefort Dome

Amatshwayo angakajayeleki wejiyoliji ye-Vredefort Dome abonwa bososayentsi msinyana ngabo 1878....more

Ibethano Ngamandla le-Vredefort

Eminyakeni eyi-2 billion eyadlulako, khabe kunganantjalo ephasini, begodu itjhwayo ekhabe likhona lepilo gade kungelemilwane. Kodwana, nanya...more

I-Vredefort kanye ne-Gold Fields

Isewula –Africa yinarha enetjhudu khulu. Sibusiswe ngokobana sibe nekhaya elinzinzileko ku-continent yephasi edala khulu, kude kunokuzamaz...more

I-Vredefort Dome Shattercones kanye ne-Shock Metamorphics

Ngephandle kwe-Vredefort crater, ibethano ngamandla le-colossal latjhiya ngemva iminye imitlhala eminengi erikhodwe ematjeni. Imitlhala le s...more