Abathengi Benyama Yembuzi

© Biswarup Ganguly
Irhubhululo elenziwe ma-French, amatjhuguluko kanye nekusasa lebubulo lembuzi ephasini loke (elenziwe ngoSewula ka-2018) sele lithole bona inyama enengi yembuzi sele idliwa bakhiqizi bayo nanyana enaryheni le. Yi-0.5% kwaphela yenyama yembuzi ethengiswe eenarheni zangaphandle. Lokhu kuzwakala kufana nobujamo obufama nebeSewula Africa.

Irhubhululo Elenziwe Zimaraga Zenyama Yembuzi

Irhubhululo leemaraga elenziwe yi- Kalahari Kid Corporation sele lithole bona iwoma labathengi abarhola imali encani bavamise ukungabi nayo imali yokuthenga imbuzi yoke. Kwabekwa umbono wokobana imaraga le ingakhuliswa ngokobana inyama yembuzi ithengeke, inyama efana nentamo kanye namabele zifakwe emabhokisini ziyokuthengiselwa abantu. Kwangaphakathi kudliwa khulu lapha kwenziwa khona amasiko kodwana uvamise ukutjhoda ngeenyanga zebusika.
Ngokoya ngezerhubhululo elenziwe yi-Profile of the South African Goat Market Value Chain’ (2017) umnyango we-Department of Agriculture, Forestry and Fisheries sele lithole bona ngokwesiko abathengi abanengi abathenga i-chevon eSewula Africa ngabarhola imali encani.
Inyama yembuzi ivamise ukusetjenziswa bathengi abarhola imali encani. Inyama yembuzi ivamise ukusetjenziswa zinqhemezi njengomthombo wamalanga woke wamaprotheyini begodu bayibona njengenyama eqakathekileko eminyanyeni yokuthatha kanye nemingcwabeni.

Abathengi Benyama Yembuzi

Imbuzi idliwa khulu bathengi bama-muslim kanye nama Hindu. Indiya inenomboro ephezulu yembuzi ephasini (35%) kanye ne- 95% yeembuzi ezihlatjwa eNdiya bezidliwe lapha. Njeke inyama yembuzi idlala indima ekulu ekudleni kwabathengi bamaHindu.

ESewula Africa, inyama yembuzi ingatholwa emabhutjhari wama-Muslim, Portuguese kanye newama-italian begodu ithandwa miphakathi yabantu be-Kenyan, Ghanan, Nigeria, kanye neminye imizi emasabhabhu we-Sandton, kutjho ihlangano ye-Kalahari Kid Corporation. Ukungatjheji kwabathengi kanye nemibono emimbi ngokunambitheka kwenyama yembuzi kwenza bona eminye imiphakathi ingayithengi.

Ukudliwa Kwenyama Yembuzi Esifundeni saKwaZulu-Natal

©Clive Biggs
Irhubhululo elenziwe ngu-Hilton Sanders we-Indigenous Veld Goats of South Africa (IVG-SA) lithole bona isifunda saKwaZulu-Natal (KZN) sele sihlabe iimbuzi ezingaphezu kwe-850 000 Isifunda sakwaZulu Natal sifunda esikhulu esirhweba ngembuzi eSewula Africa. Imbuzi zisetjenziswa ma-Muslim azisebenzisela ukugidinga i-Eid, emafestivalini wama-Hindu kanye nemiphakathi we-expact yangenarheni ye-Bangladesh, Pakistan, Ethiopia, Somalia, Rwanda, Congo, Cameroon kanye ne-Nigeria. Nanyana kunjalo into eyenza imbuzi zithengiswe kangaka esifundeni se-KZN kusetjenziswa kwazo. Imbuzi zisetjenziswa eminyanyeni yokulotjha abezimu kanye nakweminye iminyanya yamasiko.
Ngonyaka ka-2013. Imbalobalo ezihlanganiswe ngokukhulumisana nomnyango wezokulima wendlu yamakhosi, uthe iimbuzi ezivuywa balimi ngehloso yokuzithengisa benze inzuzo zikhintjhwa qobe ngemva kweminyaka emihlanu kodwana akhange zenziwe ngonyaka ka-2018).
Ngonyaka ka-2018 imbalobalo zitjengise namkhana zifake hlangana imbuzi eziyi-400 000 ezihlatjelwe ukugidinga ukubelethwa kwabantwana. 214 000 zihlatjwe emingcwabeni kanye ne-42 000 ezihlatjwe emitjhadweni wesintu. Iimbalobalwezi kulindelwe bona ziziphindaphinde eminyakeni emihlanu ezako lapha kuzokutlhogeka khona iimbuzi ezinengi emarageni othengisa iimbuzi kusukela ngonyaka ka-2018 ukuya phezulu.
Iimbuzi esifundeni seKZN ngobunengi zimbuzi ezimsulwa (ezimhlobo wendabuko) kanye nembuzi ehlanganisiweko. Isifunda se-KZN asirhoni ukujamelana nenani lembuzi ezifunekako njeke imbuzi eziphilako zithathwa kwazenye iimfunda kanye nenarheni yangeNamibia. Emarageni lo weembuzi, iimbuzi zithengiswa ngobude kunobudisi bazo njeke iinlwane eziyi-22kg kanye ne-50cm ngobude (ezinobude obufika emahlombe) zibiza imali enengi kunalezo ezinobudisi obuyi-25kg ezinobude obuyi-45cm. Imbuzi ezithengiswa e-KZN zibiza imali enengi kunalezi ezithengiswa kwezinye iindawo eSewula Africa.
Iimbuzi ezinengi zithengiswa emirholweni, ema-taxi ranks nakwabanye abazithengisako ngeziyi-5% kwaphela ezithengiswa ema-auctions.

Translated by Lizzy Shongwe