U Langa Malaṱwa kha Bulasi ḽa dzi Nguluvhe

©Glenneis Kriel
Farmers need to regularly remove slurry and manure from production sites.
Ngeno malwaṱa a ngukluvhe hu zwinwe zwithu zwine zwa tshikafhadza kha bulasi ḽa dzi nguluvhe, u nga zwi shumisa sa manyoro zwine zwa nga vhuyedza bulasi na u ḓisa maanḓa. Zwithu zwa u thoma na musi u saathu thoma zwa u fuwa dzi nguluvhe u fanela u sedza uri malaṱwa ahone aḓo fhelela ngafhi. Kha bulasi ḽine ḽa vha uri ndi ḽiṱuku hune wa wana nguluvhe dzi tshi kona ubva dza ya u ḓi palela, manyoro a fanela u dzula atshi khou bviswa hu sa ḓo vhuya ha dzhena malwadze. Unga abvisa nga tshipeidi.
Zwa u bvisa manyoro nga tshipeid ndi zwone zwine zwa konḓa nga maanḓa arali nguluvhe dza hone dzi tshi khou fuwela nḓuni. Ndi ngazwo vhunzhi ha dzi nnḓu vha tshi ita mulindi une vha ḓo laṱela hone manyoro.

Government Legislation

©Glenneis Kriel
Modern sites are designed to ease the removal of slurry.
Zwa kale, zwo vha zwi tshi tendelwa u hwalela manyoro kha damu ḽine ḽa vha ḽo tou gwiwa, zwa zwino hezwi zwithu azwi tsha tou tendiwa zwavhuḓi sa vhunga zwi tshi khou tshikafhadza mupo. Na damu aḽi faneli uvha fhethu hune havha na dzi mvula maḓi aḓala nga uri zwi ḓo tshinyadza maḓi.

Manyoro

Uya nga ha bugu ya Danie Visser’s Modern Pig Production, vho rabulasi kanzhi vha bvisa zwine zwa vha zwo khwaṱha kha zwi luḓi vha shumisa zwi luḓi sa manyoro, nga u fafadzela kha zwimela zwine zwa vha uri zwo tendiwa. U shavhisa uri u sa ḓo nyoresa kana u fhalala, u fanela u shela zwine zwa vha zwo tendelwa kha zwimela. Hu fanela u dzhiwa na mavu uri ayo ṱolwa uri aya ṱoḓana manyoro zwithu zwi saathu tshinyala.
U fanela u vhudzisa ra saitsi wa mavu u saathu thoma u shumana na hezwi uri a u thuse u vhona pfushi dzine dza ṱoḓea na u thusa kha u bveledza nḓila ya manyoro.

U Nyora

©Glenneis Kriel
Zwiluḓi zwi nga shuma kha tshiko tsha nitrogen. U tendela zwi tshi ita mufhiso munzhi uri u kone u vhulaha zwitzhili zwine zwa nga vha zwi khombo. Hune ha khou nyoriwa hu fanela uvha ho thaba, fhedzi hu sini u ṋukala, zwine zwa ḓo kona u takula manyoro ane anga rembuluswa tshifhinga tshinzhi hu tshi khou itelwa u wana zwithu zwine zwa vha na mbuyelo. Tshifhinga tshine manyoro avha atshi vho tendelwa u shumiswa ngadeni, zwi bva kha mutsho na nga nḓila ya u kona u langa.
Manyoro ane avha uri ono lugela u shuma afanela uvha atshi nukha u fana na shango. Arali atshi khu nukhisa zwinwevho hu avha huna zwine zwa vha zwo khakhea. (Unga vhala zwinzhi kha u ita manyoro) bio-digester i nga shuma kha u shandukisa manyoro uri avhe biogas, zwine zwa nga shuma kha u bika, na u shandukisa biogas uri i vhe thermal energy, sa tsumbo u shela maḓi na u ṱamba, na mudagasi zwine zwa nga thusa kha u fhungudza kushumisela kwa tshelede bulasini.
Matoko ane avha uri o ḓalesa aya tendelwa u ita mudagasi, zwine zwa amba uri vho rabulasi vha fanela u kona u vhalela matoko ane abveledzwa nga nguluvhe dzavho nga nwedzi uri hu kone uvha na u bveledza tshifhinga tshinwe na tshinwe. U ḓura zwiitwa zwi tshi khou bva kha zwine rabulasi a vha a tshi khou ṱoḓa zwone hu tshi khou shumiswa beṱiri.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe