Spotted Hyena
Phiri ya Dipatso

© Roger de la Harpe

Leina

Phiri ya dipatso [crocuta crocuta]

Ponalo

Ke ye nngwe dibatana ya kgetologanyo ye e bonwago mo tikologong ya bjanye ya Afrika, Phir ya dipatso e be e tšeewa bjalo ka e ejang dibodu fela eupša bjale ke go tseba gore ke ye nngwe ya ditsomi tše atlegilego kudu. Ka ponago ya go sekama morago le mosepelo wa go nokologa, moo le modumo wa go tšhoša, di file Phiri ya dipatso leina le maitshwaro a mabe.
E be e tšeewa bjalo ka leloko la mpša gomme Phiri ga bjale e tšeewa kudu e bonala bjalo ka katse. Phiuri ya dipatso e tsebiwa ka mosego wa yona wa go tšhosa, yeo e bego e nngwe ya medumo e tlwaelegilego ya mašokeng a Aforika bošego. Hlogo ke e koto gomme e sekame morago le maikutlo a botse a godimo a monkgo go feta a diphidi tše dingwe. Bogolo bja hlogo, e lego motheogeng morago le temogo ye bogale ya moswananoši go se monkgo. Ditshadi ke tšona di laolago tatelano ya leloko gomem di kgolo le go feta Dipoo. Ditshadi di ka ba botelele bja dimilimetara tše 850 magetleng go ya godimo le boima bja dikilograma tše 70, mola dipoo di ka nna dikilograma tše 60.
Phiri ya dipatso ke ye serolane ka diptaso tša mabala a fifetšego le ditsebe tše nkgolo. Dithobo tša ditshadi ka ntle di nyaka go swana le mapele a poo seo se dirago gobe bothata go bona phapano ya gore ke tshadi gobna poo.

Dipalopalo tša Bohlokwa

Leina la se-Latin: Crocuta crocuta
Boima (tshadi): 56 - 80 ay dikilograma
Boima (Poo): 46-79 ya dikilograma
Botelele (tshadi): 1,5 ya dimetara
Botelele (poo): 1,5 ya dimetara
Go duša: dikgwedi tše 3,5
Palo ya tše nnyane: 2 (1-4)
Tša thobalano: 2 – 3 ya mengwaga
Boima bja tswalo: 1,5 ya dikilograma
Order: Carnivora
Lapa: Hyaenidae
Lebelo: 60 dikolometara ka iri.

Dijo

Ba bangwe ba ditsebi ba ngangišaan gore Phiri ya dipatso ke sejanama se se atlegilego kudu mo Borwa bja Afrika, gomme go lebeletšwe boemo bja yona ba setšhaba ke ye nngwe ya go kgahliša. E be e tšewa bjalo ka lefša mo nakong ye e fetilego, eupša Dinyakišišo ka botlalo di utollotše gore ke phologolo ya go šoma gabotse gomme ke sebatana se matla.
Di ja tše hwilego ka boikgethelo, le seboka sa diphiri se ka tloša ditau go seo di se bolailego gomme tša ja mašaledi. Le ge go le bjalo meloko ya Diphiri e kgona go hlokomela dinyakwa tša tšona tša phepo. Di pehlal ka go ja diphoofolo tše dingwe le tše nnyane, le go ja phoofolo tše di hwilego. Di ka kitimiša phoofolo ka lebelo la dikilometara tše 60 ka iri go fihlela sebaka sa dikilometara tše tharo.
Diphoofolo tša go swana le Dinare, Phofu le Gemsbok ye o bego le kgonagalo ya bokotsi ka lebaka la dinaka tša yona tše bego bogale gomme di kgona go fenywa ka seboka sa Diphiri tša dipatso.

Tswalo

Tše nnyane di ka belegwa nako efe goba efe ya ngwaga. Nako ya go duša le lebaka la 3-4 la dikgwedi, ka tlwaelo go tswalwa tše pedi. Tše nnyane di tswalwa di be boima bja dikilograma tše ka godimo ga diponto tše tharo. Ga di tšhwešwe go fihlela e eba dikgwedi di lego 12-16.
Ga go dijo tše hlokegago ka se sebaka, ka ge di amogela phepo ye e lekanego go tšwa maswing a bomma tšona. Tše nnyane di goidišwa ka meleteng ya setšhaba, eupša ga se gantši di fepšwago goba go lebelwa ke maloko. Dipoo ga di kgahle tema kgodišong, ke fela tše sego di kae tša mahlatse fela tšeo di dumeletšwego kgauswi le melete ye bana ba utamego gona, mo elego gore bana madi ba bagolo ba sa dumelelwago. Poo ye e bušago ke yona ye e tla tswadiša ka go latelana ga sehlopha.

Boitshwaro

Disepela bošego, di robala mosegare karage ga lešoka le lekoto le kitlanego, le melete ye e šiilego ke Dikolobe tša lešoka. Diphiri di phela ka seboka go itšhireletša kgahlanong le maloko a tše dingwe. Maloko a tšwela pele go phatlalatša mašika le meloko ya ba maloko a mafsa ka maloko a mangwe.

Tlhalošo ya Mohlala

Di na le menwana ye mene maotong a ka pele le a ka morago, le dinala tše kgopana tše kgolo. Menwna ya ka pele e bontšhwa ka bogolo le maoto a gona a magolo, ao a fetago a ka morago. Phiri ya dipatso e feta ya mmala wo motsothwa.

Moo di Hwetšwago Gona

Di rata mafelo a go oma, a mabjanye e bego molaleng, le felo gobego dihlašana. A diša hwetšwa dibaka tše ntšhi tša Aforika Borwa ntle le mabjanyeng a ka gare le kua Skukuza ka gare ga Kruger le Pahkeng ya setšhaba ya Gemsbok Kalahari, Profensing ya leboya le dileteng tša ka leboya la KwaZulu Natal.