Go Lekola Sebjalo Sa (Hops)

© Chris Daly
Ka morago ga nako nyana ge o bjetše dikamodu tša (hops) tša gago, dikutu di tla tšwelela mo mmung. (Hops) di gola mo dikutung, di fapanago morara ka lebaka la gore merara e namela ka mahlogedi a yona, ga e somiše šomiša dikutu goba (suckers) tšeo di swanetše go hlahlwa go ya godimothwii. Ge šetše di hlahlilwe mo tikologong ya dikutu goba thapo ya hop ba tla thoma go mela ka thokong ya go ya ka seatleng se se nnyane ka botšona.
Dikutu tše ka bago tše nne go ya go tše di selelago di swanetše go gola mo sebjalong se senngwe le se senngwe. O lebelele dibjalo tša gago go kgonthiša gore ga go na matšoba a senyegilego goba a bokoa. Se dumelele dikutu tša gago gore di raragane ka ge se se tla hlatloša go tlala gomme e ka hlola tshenyo ye kgolo ya moriti le dikhunkhwane. Hlahloba matlakala ka mehla go lekola tlhakgama ye šweu le go lebelela disenyi tša go swana le dintadimela.
Lekola mmu tikologong ya sebjalo sa gago gomme e be o tloša mengwang le mašaledi ao a ka thibelago kgolo. O swanetše go boloka monola mmung, le ge go le bjalo, o hlokomele gore ga o nošetše dibjalo tša gago go fetiša. Nošetša sebjalo sa gago bjala ka mesong go dumelela gore matlakala a ome mosegare. Go hlekega gore o a lekola gannyane. Go lekola dibjalo tša gago go bohlokwa ka gobane mathata ao a hwetšwago ka pele a bonolo go lokišwa.

Ka Moo go ka Tlhokomelo Dibjalo tša (hops)

©Chris Daly
Ge dikutu di tšwelela mmung ke nako ya go thoma go hlokomela dibjalo tša gago tša (hops). Dikutu di loketše go hlahlwa ge di le 15 cm go ya godimo. Di ka hlahlwa ka go gokarišwa gabotse mo tikologong ya dikutung goba thapo ya hop. Se se swanetše go dirwa matšatši a mmalwa fela, mme morago ga fao dikutu di tla thoma go gola ka thokong ya seatla se se nnyane ka botšona gomme di ka lekolwa kgafetšakgafetša.
Ge sebjalo se ntše se gola go bohlokwa go ntšha mahlogedi a senyegilego goba afe goba afe a go fokola. Ge (hops) di setše di na le dikgwedi tše mmalwa di godile go bohlokwa go sega matlakala ka fase go 60 cm ya sebjalo go šitiša tshenyego ya bolwetši le fankase. O ka nošetša le go nontšha phepo (hops) tša gago ka mehla, go ya ka seo se nyakegago. Tloša mengwang le marope kamoka mo mmung.
Ge o lemoga tlhakgama ye šweu ba ka fase ga matlaka a mangwe, o a sege e be o a lahlwa ka ntle ga lapa la gago. O ka diriša sebolayasenyi sa tlhago go laola dintadimela le disenyi tše dingwe tšeo di nyakago se senya dibjalo tša gago. Tlhokomelo dibjalo tša gago ka mehlla go fihla ge (hops) di loketše go bunwa go ya mafelelong a selemo.

Puno ya (hops)

©Chris Daly
Nako ya go buna (hops) tša gago e ya fapana go ya ka lefelo la gago le sehla, le ge go le bjalo gantši puno e dirwa ka selemo sa Afrika Borwa. O swanetše go lekola matlakala a dibjalo tša gago bjalo ka taetšo ya ge di loketše go bunwa. Ge matlakala a godimo a (hops) a thoma ba le mmala wo sootho e be a ba masese ka thoko a loketše go bunwa. Go na le bonnete, o ka bula cone ya (hop).
Lupulin glands ka gare ga motheo e swanetše go ba le mmala wo serolwane wa khomarela. Kgetha (hops) tšeo di lokilego e be o tlogela tšeo di sa kokago. Kgonthiša gore ga o bunew (hops) pele ga ge di butšwa ka ge se se tla thibela le go ama kudu maatla a tšona gomme mafelelong e be se se ama mohlodi wa piri. Go buna (hops), roba cone ya (hop) gabotse go tšwa mo mahlogeding.

Go Omiša (hops) Gore di Dirišwe

©Chris Daly.
Ge o na le puno ya dibjalo tša (hops) o swanetšw gore o di omiše gore di kgone go šomišwa. Bea (hops) tša go butšwa mo lefelo le le phaphathi. Kgonthiša gore di beilwe fela fase ga llaga ye tee, kgole le seetša sa letšatši. Ge di oma, o hlwe o di fetola go netefatša gore di oma ka mahlakoreng ka moka. Tshepedišo ye e swanetše go tšwela pele go fihlela ge di (hops) di oma ka botlalo - se ke ge thito e tile ebile e kgona kgaoga e sego go kobega. (Hops) tša go oma o ka di bea ka gare ga sebjana e be o di bea ka gare ga setšidifatši sa go kgahla go fihla ge o nyaka go di šomiša.

Tšhomišo Yenngwe ya (hops) ka ntle le Bjalwa

©Chris Daly
(Hops) di tsebja di šomišwa go dira bjalwa, le ge go le bjalo di ka dirišetšwa mehola ye mengwe. (Hops) e dirišwa mo dihlareng le ka gare ga dihlare tše dingwe tša tlhago tše mmalwa go nolofatša insomnia, go fokotša letšhogo le go thuša ka tšhilego ya dijo, magareng ga tše dingwe. Dinyakišišo di dirilwe go tseba gore e ka dirišwa go tloša dika tša (menstrual) le menopausa. Godimo ga go šomišwa bjalo ka sedirišwa sa bjalwa, (hops) e ka šomišwa bjalo ka sedirišwa ka mehutahuta ya mohlako wa dijo tša le deodorants tša tlhago gomme e ka kgona go pšatlwa go dira pampiri.

Translated by Lebogang Sewela