Go Hloma Jarata ya Moterebe

© Louise Brodie

Bophelo ka bophara bjo bo letetšwego bja jarata ya moterebe ke mengwaga ye fetago ye masomepedi ka fao go bohlokwa go kgopela keletšo go ditsebi. Dintlha tše di latelago di swanetše go elwa hloko pele ga ge go ka hlongwa jarata ya moterebe o mpsha:
Bjale ka mehuta ya dibjalo tše di bjetšwego polaseng: mehuta ya dibjalo e fe le gore e kanakang tše di bjalwago?
Ditone tše di swanetšego go tšweletšwa ke jarata ya moterebe o mo mpsha.
Nako ya go butšwa ya mohuta wa sebjalo se se mpsha di lwana le mehuta ya dibjalo e lego gona?
Ke dibjalo tša temo tše dingwe tšeo di bjetšego gona bjale?
Go hwetšagala ga meetse.
Tekanyo ya tirišo yeo e lego gona.
Tshedimošo ya mabu ya tikologong e itšego gammogo le go swanela ga jarata ya moterebe go ya ka lefelo la pšalo go ya ka mesekamo.
Go swara mabu a go fapana ya mehuta, kelelatšhila (ge go hlokega) gammogo le tirišo ya dikhemikhale le phošollo ka tša tlhago tše nnyane kudu ya mmu e hlokomelwa.
Kgopelo ya mohuta wa sebjalo le mohuta wa beine yeo e e tla tšweletšwago le mmaraka oo o tla tšweletšwago. Mohuta wa sebjalo le dikgetho tša eo e swanago le yona e swanetše go elwa hloko gammogo le dikota tša medu di swanetšego go ya ka mohuta wa mabu.
Go tšwela pele e swanetše go elwa hloko dintlha tše dikologilego lefelo la kota medu: pšalo bophara, go fa lefelo la kota modu le, botelele bja direi tša moterebe gammogo le peakanyo ya thekgo ya dibjalo.

Go Swanela ga Tikologo

O swanetše go lebelela go swanela ga mabu – e ka ba e le ya maleba ya diterebe tša beine goba ye nngwe ya dibjalo e swanetše go elwa hloko? Mafelo a a ka bago kotsing go tšhwane a swanetše go efogwa, go fa mohlala, a khošego meetse le mafelo a matanyana a ma nnyane le mabu a kolobilego a swanetše go efogwa goba go omišwa pele.
Mafelo a a itšego goba dilete, go swana le mesekamo ye e fetišago e ka hlolwago ke phefo yeo e tla dira gore kgolo ya go boima. Mesekamo ye e ka bago e tonyagonyana ka selemo go feta mabung ao a lego ka fasana kgauswi le noka.
Mesekamo ya ka Bokone ka Afrika Borwa a le borutho gomme a šomišwa ka mehuteng ya dibjalo tša go swana le Cabernet, Pinotage, Shiraz le mehuteng ya dibjalo tše itšego tša go swana le Chenin Blanc le Chardonnay.
Mesekamo ye e fodilego ya ka Borwa le mehuta ya dibjalo tšeo di le go tša go amantšhwa botse ke mehuta e tšhweu ya dibjalo tše di swanago le Sauvignon Blanc le Riesling mehuta ya dibjalo tše khubedu go swana le Merlot le Pinot Noir. Noka ya sehlaba se nnonego gape se ka hlola meterebe go gola e le maatla kudu eupša diterebe tla bola ga bonolo kudu. Mehuta ya dibjalo tše khubedu gape di ka se be mmala wo mohubedu wa tsenelela ka maemong a bjalos.

Katologano ya Direi

Bophara bja direi gantšhi bo laolwa ke tšhomišo ya maleba ya naga, eupša gape ke ditrekere le didirišwa tša go swana le didirišwa tša go gašetša tšeo di tla šomišwago. Katologanyo ya bogareng bja rei ka jarateng ya moterebe a fapafapana ka gare ga 2.1 m le 3.0 m eupša e bewa e le sese ka moo go kgonegago go tšhomišo ya mabu.
Se ge go le bjalo se ka hlola tšweletšo ya godimo ka hektare mme mafelelong le letseno la godimo ka hektare. Bophara bja rei bo laolwa ke, le ge go le bjalo, tšeo thekgo ya dibjalo le tshepidišo ya puno di tla šomišwa ka lebaka la gore e laola dikefa tša mehlare gore di tla ba bophara bjo bo ka kang.
Ge o diriša puno metšhene, šedi e swanetše go fiwa go bophara bja tsela. Metšhene ke ye mekoto gomme ka dintlheng tša mafelelo a direi lefelo la go dikologa ga le a swanela go ba kgauswi go feta 6-7 ya dimetara.

Katologanyo ya Moterebe

Sebaka magareng ga meterebe gantšhi se laolwa ke kopanyo ya mohuta wa mmu le mohuta wa sebjalo sa kota ya modu, ka mantšu a mangwe a phapano ya maatla. Ge monono wa mabu o le godimo, ke bophara bja kota ya modu o o bjalwago. Go lebana le gona go a šomaišwa: go fokola goba go hloka monono ga mmu, ke bokgauswi bja kota ya modu di bjalwago kgauswi le e nngwe le e nngwe.

Katologano ya rei le Botelele

Taetšo ya rei gantšhi e laolwa ke lefelo goba motheoga gammogo le diphefo tše di lego gona, letšatši le mohuta wa sebjalo. Khuetšo ya diphefo tše maatla le taetša ya phefo le yona e kgatha tema ye bohlokwa. Phefo e fokago ka jarateng ya moterebe e kgona go omiša matlakala ka pela le go fokotša maletši a difankase. Gape e na le khuetšo ye kgolo ya go fodiša diterebe le tshenyo ye e hlolwago ke phefo. Diphefo tše maatla go tšwa mahlakoreng di ka senya mahlogedi a bafsa mathomong a sehla pele e theilwe go tshepedišo ya thekgo yadibjalo.
Go bewa letšatšing go le mesekamo ye e hlola kgogolego ya meetse ao a laolago dintlha tša katoganyo ya rei ge go hlomiwa jarata ya meterebe e mpfsa. Go rerišana le bahlahlobi ba diterebe mabapi le se go tseba katologano ye kaone kudu ya mohuta wa sebjalo sa terebe. Phetogo ye mpsha kudu ke go hloma direi tše teletšana ka lebaka la gore ke tšhelete ye e šomago gabotse le difatanaga di tšea nako ye nnyane. Palomoka ya rei e itšego e ka 250 m.

Translated by Lawrence Ndou