African Wild Cat
Ukatsomango we-Afrika

© Roger de la Harpe

Igama

Ukatsu womango we-Afrika [Felis silvestris spp] kunesibalo semihlobo etholakala koke enarhakazini ye-Afrika.

Isingeniso

Eminyakeni ebalelwa eenkulungwaneni ezisithandathu eyadlulako (six thousand years) abahlali benarheni ye-Egypt bathatha ukatsu lo bamenza wekhaya ngehloso yokuthi alawule amakhondlo kanye nalawo adla amabela nofana iintjalo. Ngebanga labokatsu ebegade bangebomangwaba kwasuka kwazalwa abokatsu bekhaya. Nanyana kumhlobo okhwela imithi ngokurhaba nje, umhlobo lo wakakatsu uqeda isikhathi sakhe esinengi aphasi ehlabathini.

Ukudla

Bathanda ukudla imihlobohlobo yamakhondlo, kodwana nakwenzeka bonyana bonyana amakhondlo angabikhona, bese kuvele amathuba amanye, bavamise ukudla iinyoni kanye neenlwanyana zomhlobo ongana mgogodlha, imiqasana, kanye namalamjana weempunzi.

Ukuzala nokukhulisa

Ukujarhana kwabo kwenzeka phakathi kwenyanga kwaVelabahlinze kanye noTjhirhweni, ngemva kwesikhathi sekambiso yokumitha esimalanga amasumi asithandathu nahlanu. Bavamise ukuzala abokatswana abavame ukuba bathathu phakathi kwenyanga kaKhukhulamungu kanye noNtaka.

Ukuziphatha kwabo

Njengombana umhlobo lo wabokatsu omcani usengakabi ukurhubhululwa ngepilwawo ngokwaneleko nje, lincani khulu ilwazi elikhona ngokuziphatha kwabo. Ngaphandle komehluko okhona naziza emibaleni yeendlebe zabo kanye nemilenze emide, umhlobo lo kakatsu kulu;a khulu bona angahlukaniseki naloyo wekhaya, ngombana bahlobene khulu begodu kungarhonakala bona bazala bebakhulise ngesikhathi esisodwa.

Lapho batholakala khona

Abokatswaba bezitho zefuzo yomhlobo lo kakatsu namhlaje batholakala eendaweni ezikude nofana ezihlukeneko. Kenye yeendawo bakhe bazalelana nabokatsu bekhaya.

Iimbalobalo ngepilwabo ezirhunyeziweko

Isilinganiso sobudisi (omsikazi): 2,6 - 5,5 kg
Isilinganiso sobudisi (omduna): 3,8 - 6,4 kg
Isilinganiso sobude (omsikazi): 90 cm
Isilinganiso sobude (omduna): 90 cm
Isikhathi sekambiso yokumitha: 2 months
Inani/ isibalo samadzinyana: 2 - 5
Umhlobo/ irhemo: Carnivora
Umndenabo: Felidae

Ukuzala nokukhulisa

Kuzalwa amadzinyana anmabili ukya kamahlanu kesinye nesinye isikhathi sonyaka ngemva kwekambiso yesikhathi sokumitha esiziinyana embili.

Ihlathululo ngemitlhalabo

Iimitlhala yabokatsu bomangwaba iyafana ngesakhiwo kanye nangobukhulu naleyo yabokatsu bekhaya.

Ukutlhadlhulwa kwaBokatsubomango be-Africa

Ukatsu bomango be-Africa (Felis silvestris lybica) zinlwane ze-Africa zendabuko begodu zibezimu babokatsu abafuywa emakhaya. Bafana nabokats...more