I-Aquaponics: Isixazululo Sezinkinga Zokudla

I-Aquaponics Noshintsho lkuluhlaza

©Henk Stander
Izwe lingase libhekane nokuntuleka okukhulu kokudla uma isinyathelo esisheshayo singathathwa ukuvimbela imikhuba yezolimo engapheli. Lokhu kwakuwumbiko umbiko ka-2019 ovela kwiWorld Wide Fund for Nature (WWF), okukhombisa ukuthi iNingizimu Afrika izokwenzela ukukhiqiza ukudla okungaphezulu kuka-50% ukuhlinzeka ngokulinganiselwa kwabantu abayizigidi ezingama-73 ngo-2050.
Ingabe i-aquaponics ingasebenza njengendlela yokudla futhi ibe yisisombululo sokuntuleka kokudla kweNingizimu Afrika? IKomiti Yezesayensi YePhalamende Yase-European Union ikholelwa kanjalo. Embikweni wabo ka-2015, i-aquaponics yayibhalwe njengenye yezinguquko zobuchwepheshe eziphezulu-10 ezingahle zithonye izimpilo zabantu ngokuqhubekayo eminyakeni engama-50 elandelayo.
Izwe lisondelene nesiphetho sokudla okuphelele. Ngalokho, umkhakha wezolimo ufaka ukuguqulwa kwayo kwesibili okuluhlaza okwedlulele - lokhu kusho ukuthi kuzodingeka sihlakaniphe futhi sithole izindlela zokukhiqiza ukudla okunomsoco.
Izinguquko, amasha kanye nobuchwepheshe besimanje obudingekayo ukuze kube khona izinguquko eziluhlaza okwamanje, lokhu kuhlanganisa nokuhlinzekwa kwamandla okusimeme. Abakhiqizi kanye nezinkampani zezolimo kumele zakha izinhlelo zokudla ezibandakanya, ezizinzile, eziphumelelayo nezomsoco ngokusebenzisa izinkambiso zobuholi, ezenzelwe izimakethe kanye nokubambisana phakathi kwamaqembu ezithakazelo kanye nochwepheshe abanganikeza ulwazi emkhakheni. Ukucwaninga kanye nemishanguzo kumele kuhlanganiswe emikhiqizweni yokukhiqiza futhi le mikhuba kufanele ibe yikhiqizwa kakhulu ekukhiqizeni.

Kuyini i-Aquaponics?

©Henk Stander
I-Aquaponics yindlela yokukhiqiza yokukhiqiza ukudla okuphilayo ngezindleko ezingabizi. I-Aquaponics yilapho kuzaliswa izilwane zamanzi ahlanzekile njengezinhlanzi ne-lobster ohlelweni lokuvuselela amanzi, ngokuhambisana nokukhiqizwa kwezitshalo ngaphandle kwenhlabathi ohlelweni lwe-hydroponic.
Izinhlanzi ohlelweni lwe-aquaculture zihlala ebuhlotsheni be-symbiotic nezitshalo esimisweni sezinto ezivaliwe. Ukudoba izinhlanzi kucebile ku-phosphate ne-nitrogen echitheka emanzini futhi idilizwe ngamagciwane okufakelwa ngendlela engeyona inobuthi. Imfucuza isebenza njengezakhi zezitshalo. Izitshalo zihlunga amanzi bese zihlanza ngaphambi kokuba zibuyele ezinhlanzi. Ayikho imikhiqizo yokudoba eya emvelweni futhi amanzi angaphansi kuka-90% asetshenziselwa amanzi ase-aquaponics kunamasiko ajwayelekile okulima.

Imfundiso ye-Aquaponics

©Marinda Louw
Kunconywa kakhulu ukuthi abalimi abasha be-aquaponic baqedele uhlelo lokuqeqesha oluyisisekelo nokuqala ngaphambi kokuqala ukulima kwe-aquaponics. Kukhona abahlinzeki bezinsiza ezahlukene abahlinzeka ngokuqeqeshwa kokulima kwe-aquaponics eNingizimu Afrika.
I-Aquaponics Society of South Africa ine-website enikeza ulwazi nokusekela abalimi abasha nabasungulwe nge-aquaponics.

Translated by Nsika Khoza