Ticks
Ticks thethe dzi ya kona u dzula kha madzulo a nguluvhe, ngeno huna uri ticks dzine dza vha uri dzo khwaṱha dzi tshi wanala malisoni. Dzi vhonala nga maanḓa hu vhusiku uri dzi kone u nwa malofha a nguluvhe na avhathu. Nga masiari, dzi ya ḓi dzumba kha mitwe kana fhasi ha mavu. Adzi tou vhanga anaemia fhedzi na u ṱhoṱhonwa zwine zwa nga kwama kuḽele kwa zwiḽiwa zwa isa kha u kavhiwa huhulwane nga zwitzhili fhedzi dzi ya kona uvha dzone dzo faraho African swine fever.U lafha
U lafha nguluvhe zwi nga si fhelele henefho fhedzi, na hune dza dzula hone hu fanela u lafhelwa ha kulumagiwa. U fanela u vhudzisa muḓivhi muhulwane wa zwpuka uri akone u amba mushonga une wa kona u lafha na u dzula nguluvhe nga zwigwada ubva kha maguluvhe na zwinwe zwipuka zwine zwa nga vha zwi tshi khou vha vha fari vhahulwane vha ticks.
Thunzi
Thunzi adzi tou dina fhedzi, dzi ya vha dzo hwala na malwadze dza sia zwitzhili. Thunzi dzo linganela nga tshivhumbeo, nahone dzi dzula kha miroho yo sinaho, manyoro na matoko. Dzi ya dzula kha nguluvhe, dza nwa malofha dzi ya kona u isa vhulwadze ha African swine fever kha dzi nguluvhe.Blowflies dzi linganela dzi tshi khou hula tshinwe tshifhinga dzi ya penya dzi dala kana ṱaḓa. Dzi ya bebela kha matoko na zwithu zwine zwa vha uri zwo tshinyala, ho katewa na zwifuwo zwo faho, dzi ya ḽa kha zwilonda zwa nguluvhe zwa ita uri zwilonda zwi songo fhola. Thunzi dza nḓuni dzo linganela nga tshivhumbeo. Dzi ḽa matoko, matete na zwithu zwine zwa vha uri zwo tshinyala nahone dzi ya fhirisa vhulwadze nga kha dzi nguluvhe.
U lafha
U kavhiwa zwo itwa nga thunzi zwi ya thivhelwa nga uri vhupo ha nguluvhe vhu vhe ho kulumagiwa zwa dovha zwa ṱoliwa uri hune dza vha hone hu songo vha huna u bebela hone. Kha vha South African Pork Producers Organisation’ nguluvhe dza mbuyelo, hu ambiwa uri vho rabulasi vha fanela u shumisa zwithu zwa u fafadzela kha zwilonda kana zwilonda zwa tou valiwa nga vaseline u tsireledza zwilonda kha thunzi. U dzula wo vhea maṱari o omaho kana maplastic na zwiambaro zwo ita murunzi zwi ya pandela thunzi.
Fleas
Hezwi ndi zwikhokhonono zwiṱuku. Asi tshifhinga tshoṱhe hune dza vha dzo fara malwadze, fhedzi dza ḓalesa dzi ya vhanga anaemia ngauri dzi ḽa malofha a nguluvhe. Dzi ya dzumbama kha mitwe kana kha muṱavha.U lafha
U fanela u kwama muḓivhi wa zwifuwo nga ha dzi dip kana luphuse lune lwa nga shumiswa uri nguluvhe dzi vhe kule na zwinwe zwipuka u fana na zwimange ngauri ndi zwone zwine zwa fara vhukuma zwilumi.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe