Vhutshilo ha Basotho Mahayani

U Dzudzanya Mirado ya Midi

©Dr Peter Magubane

Nga zwifhinga zwa u thoma, vhutshilo ha Basotho ha duvha na duvha ho vha hu tshi tshimbila nga maitele, hune hu ya kona u khethekanyiwa mishumo zwi tshi khou bva kha minwaha na nga mbeu. Duvha musi li tshi tou tsha, musi mudi wothe wo no vuwa.

Sa vhunga mugayo wo no imela mufhoho sa tshiliwa tshine tsha vha tsha ndeme, zwiliwa zwa nga matsheloni hu vha vhuswa ha mugayo huna mafhi o vhiliswaho kana nga zwinwe zwifhinga huna nama. Mirado ya midi kanzhi i la yothe nduni khulwane, kana duvhani nga matsheloni. Musi hu na vhaeni hu thoma ula vha munna mufumakadzi na vhana vha do kona ula zwo salaho.

Uya nga ha divhazwakale, vhanna vha Basotho vho vha vha tshi lela Lekhotla hune vhafumakdzi vhavho vha vha vho vha lindela. Vhanna vho vha vha tshikuvhangana Lekhotla hune ha vha hone hu no sengiswa milandu, kana u thusa u tandulula vhuthada vhune havha ho diswa kha khosi kana kha vhanna vhahulwane kana vhaamba nga mafhungo ane avha uri akhou itea.

Havho vhane vha vha na mpho yo khetheaho sa tsumbo vha lafhi, vha vhoni, vha iti vha zwithatha vha fhedza tshifhinga tshavho vha tshi khou ita mishumo yavho na u hwala zwithu zwine vha zwishumisa na zwithu zwine zwa vha uri zwo oma.

Tshifhinga tshi nzhi tshavho tsho vha tshi tshi vha kha u sedza mutakalo wa zwifuwo zwavho, musi hu tshi divhiswa zwithu zwa u thusa kholomo u lima nga vha Europe vhanna vho mbo di dzhia vhudifhinduleli havho ha uvha vha tshi khou lima, une wo vha u mushumo wa vhafumakadzi wa u lima, naho ho vha hu tshi vha hu vhanna vhane vha thoma vha nntsha mahatsi uri hu limee.

Zwo fhelelaho mushumo wa vhanna wo vha usa dadisi nga nnda ha tshifhinga tsha dzi kholomo. Mushumo wa vhafumakadzi, wo vha u tshi fhambana ubva kha khalanwaha na tshiimo, wo vha wo dala u fhira wa vhanna. Vha ya swiele na u kulumaga hayani, vhalugisa zwiliwa zwa nga matsheloni, vha ka madi na u tsha tshene na u kana zwilinwa.

Hezwi zwo vha zwi tshiita uri vha fhedze tshifhinga tshavho tshilapfu vha masimuni ubva nga madautsha uswika li tshitavha. Zwa u sinda mavhele zwo vha zwi tshiitwa nga vhana vhahulwane vha vhasidzana.

Nga zwifhinga zwine havha hu sina mushumo munzhi vhafumakdzi vho vha vha tshi vha vha tshi khou nakisa midi yavho, u hulungela dzi mbondo na maguvha na u shula fhasi, na u imisa zwithu zwine zwa vha uri zwo wa kana zwo tshinyala na u ita minwe mishumo ya hayani.

Tshifhinga tshituku tshine vha vha natsho tsha musi vha si khou ita tshithu vho vha vha tshi tshishumisa kha u dalela dzi thama na mashaka. Ubva vha tshi kha di vha vhatuku vho vha vha tshi gudiswa mishumo ya hayani. Vhathannga vho vha vha tshi lisa dzi mbudzi musi vho no hula. Vhasidzana vho vha vha tshi thusa vhabebi na mishumo ya nduni.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe