U Tavha Basil

© Marinda Louw

Kutavhele

Unga i tavha nga mbeu, na nga thanda u ngai tavha. Vhane vha vha vha tshi khou tavhela u rengisa vha nga tavha yo tou ralo kana nga zwiraba, vho thoma vha zwi tavha fhethu hune havha uri ho tsireledzea. Lwa vhege thatru uya kha nna.

Kutavhele

Unga tavha nga zwiraba kana khathihi unga zwiita nga zwanda kana nga mitshini. Unga tavha 10 cm kha row uri i kone u ima kana kha dzi leyara dzo khwathaho uri i kone u hula.

U Siana

Zwimela zwi fanela usiana 30 cm kha dzi row dzine dza vha uri dzo siana 50 cm kule na kule. Vhanwe vhane vha vha vha tshi khou tavhela mbuyelo vhaya engedza u dala ha zwimela u swika kha 80 000 uya kha 100 000 nga hectara.

Tshifhinga Tsha U Tavha

I tavhiwa vhukati ha khalanwaha ya Lutabvula uri i songo tangana na murotho wa u fhedzisa. Afrika Tshipembe i tavhiwa mafheloni a nwedzi wa Thangule na Tshimedzi.

Tshifhinga Tsha U Tavha

U ita zwiraba unga zwiita nga nwedzi wa Fulwane uri zwi thome zwihule. Wa zwi bvisa zwo no hula u swika kha 150 mm ngau lapfa, ho no fhela murotholo wa u fhedzisa.

Tshifhinga Tsha U Aluwa

Ubva tshifhinga tshine wa vha wo tavha mbeu u swika hune wa nga kona u kana zwi vha zwo dzhia vhege dza 10. Unga kona hafhu wa dovha wa dzi kana luvhili. U fanela u khatha 15 cm nntha ha mavu uri tsinde li kone u dovha hafhu u hula.

U Nyora

Manyoro ha faneli u tou sheleswa ngauri zwi ya khakhisa kha u hula ha maluvha. Unyora uya nga ha u toliwa ha mavu zwine zwa itwa usaathu tavha. Unga shela zwine zwa vha 200 uya kha 300 kg ya 3:1:5 musi zwimela zwi 20 cm uya ntha. U fanela u shela zwine zwa fana nga murahu ha musi wo no kana. Na zwa ula zwina mutakalo kha uri matari avhe na mutakalo.

Usheledza

Tshimela hetshi tshi ya tavhanya tsha pfa mutsiko wa usa vha na madi, u fanela u dzula u tshi khou sheledza mavu tshifhinga tshothe. Unga panga tshithu tshine tsha nga u thusa kha u vhona uri mavu o thaba na. Mutsiko uya khakhisa na kha maluvha.
Unga kona u sheledza na nga drip kana sprinkler. Drip naho zworalo ndi yone ya khwine ngauri matari adzula o oma. Ngeno zwinwe zwi tshi nga ita uri matari a ite zwa tshinyadza maluvha zwi tshi khou bva na kha mutsho na mufhiso u nga kona u sheledza 40 mm nga vhege. Kha mavu ane avha uri ana mutavha unga sheledza nga murahu ha maduvha mavhili. Na u tahulela ndi zwa ndeme vhukuma uri hu sa vhe na mufhiso munzhi. Zwi dovha zwa thusa kha u langa tshene.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe